Trường ca Sông của Lê Thị Mây

Thứ ba - 16/04/2024 06:07

BBT nhavanhanoi.vn vừa nhận được tác phẩm Sông trường ca của Nhà thơ Lê Thị Mây gồm III phần, tám chương. Nhân Đại lễ 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, chúng tôi trích đăng một phần trong Trường ca này. Trân trọng.

Lê Thị Mây
SÔNG TRƯỜNG CA
(Hiền tài như lá rụng mùa thu -Nguyễn Trãi)

Một khúc sông Lô

Phần I

Chương một

TRĂNG NGÂN ĐẦY THUYỀN

Những dòng sông uống thánh thót mưa thu

Uống ào ạt mưa rào, ắp đầy cơn mưa lũ

Sông mạch máu chính sử binh thuyền

Sông của bào thai núi non vỡ ối

Khởi sinh Văn Lang xoáy ốc loa thành

Mười tám đời Hùng Vương rực tiền nhân.

Mê Linh kể ngã ba sông Hát

Hai bà Trưng trẫm mình lẫm liệt

Anh hùng nữ tướng hào kiệt

Yêu sông nặng nợ nước thù nhà

Đất và nước sinh thành đất nước

Phù sa bồi lộng lẫy Tổ quốc ta.

Sông Lô Văn Cao tình Tây Bắc

Nếp nhà sàn khèn môi dìu dặt

Xuống chợ lên nương đến bây giờ

Sóng ngàn xanh hoà âm mưa mốc

Chân đất đầu trần gồng gánh ước mơ

Yêu nước, anh em năm mươi tư dân tộc

Từ quê hương rì rào sông đất nước

Áng chiều nghiêng đón rực rỡ bình minh

Thượng lưu hạ lưu trăm xanh nghìn thác

Phên dậu Tây Bắc, Cao Bằng, Lạng Sơn...

Bộ đội cụ Hồ hành quân điệp điệp

Áo trấn thủ gấp đường chân rung khúc hát....

***

Trăng vận tải sông Lô ghi tạc

Biền dâu tơ tằm đưa thoi

Sắc thổ cẩm ném cồng lễ hội

Khèn lá vân núi ấm hoa tay

Chàng trai bản nhập quân sôi nổi

Rộn ràng xuân sao mũ chiến khu...

Biên niên ghi dấu chân mùa thu

Mùa thu cánh mạng tháng tám

Mùa thu kháng chiến trường kỳ

Mùa thu hành quân khởi nghĩa cao trào

Dép lốp ba lô đồng chí đồng bào

Nhường cơm sẻ áo cây nên rừng bịnh rịn.

Mắt chữ má phù sa áo lính

Mênh mông gặt hái đời sông

Nếp ruộng nhà nông trẻ yêu xông đất

Nếp bờ vai kênh mương đoàn kết

Cò bay thẳng cánh công nông

Cánh đồng vàng cúi chẽn nặng bông.

Những sông gọi sông tình Việt Bắc

Những sông gọi yêu tình Cửu Long

Sông gọi sông cửa Chín Rồng

Cửa Tiền, Cửa Đại

Hàm Luông, Cổ Chiên

Em hong tóc thả lời quyến luyến.

Nhạc hành quân hùng ca công nông

Nghệ nhân tri thức

Hùng khí bước chân

Áo vải đầu trần sương gió

Văn Miếu Khuê Văn rạng tỏ

Các triều thần văn hiến văn minh.

Trạng nguyên hoa đỏ bìm sinh

Mở cõi hừng đông tuổi tên sấm dậy

Thơ chí sĩ Nam Kỳ Bình Xuyên

Cờ đỏ ra đời buồm căng sóng bạc

Nữ chiến sĩ tạc hình vách ngục

Nguyễn Thị Minh Khai vẫy bút!

Giặc thù đến quyết lòng dẹp sạch

Nhớ nằm lòng, lòng thúc giục

“Nhắn cùng đồng chí khắp nơi nơi…

Án chém Nam Hà đã rũ sạch…

Anh em đi trọn con đường nhé

Cờ đỏ sao vàng sáng tương lai!”(1)

Thơ Bác Hồ, sáng rực cờ bay

“Canh bốn canh năm vừa chợp mắt

Sao vàng năm cánh mộng vờn quanh”(2)

Bác Hồ về Pác Bó suối Lênin!

Bàn đá chông chênh Bác dịch lịch sử

Việt Minh khởi xanh Quốc ngữ.

Xô Viết Nghệ Tĩnh bừng dậy non sông

Nước uống chung nguồn cờ bay chng ngõ

Đồng tâm đồng lòng công nông ký sự

Chùa chiền tính ngưỡng ngân chuông

Năm Cửa Ô Hà Thành Tổng tư lệnh bàn cờ Tướng Giáp

Sách đỏ - chiến trường pháo lực gầm vang.

Huế- Sài Gòn - Hà Nội non sông

“Tổ Quốc ta bao giờ đẹp thế này chăng”

Tố Hữu, Nguyễn Đình Thi, Huỳnh Văn Nghệ…

Dòng sông tâm hồn đan cành trời bể

Gió lộng buồm căng liềm trăng

Răng đen mời trầu, lửa nung gốm sứ.

Đường ta rộng thênh thang chính sử

Bút ký Nguyễn Tuân, “Bến không chồng” …

Cầu Hiền Lương trăng lót từng giong ván

Nghĩa Cần Giuộc sông lệ Nguyễn Đình Chiểu

Tổ quốc ta 367 sông…

Thế kỷ hai mươi hùng ca sông.

Ký họa sông chằng chịch nếp chỉ tay

Sông Đà, Nhị Hà…Nhuệ giang, Tô Lịch…

Ảnh chụp từ máy bay hình rồng sông Bé

Hồ Cần Đơn soi kỳ diệu trời mây

Sóng dậy trăm lời trăm miền xin kể

Phương Nam nghìn kênh rạch thơm sen.

Sông Cái sinh sông con ôm ấp mẹ

Kỳ Cùng ôm Trèm Trẹm mũi Cà Mau

Hai quần đảo ta dựng bình phong danh tiếng

Hồ Chí Minh - Đường rừng đường biển

Bến tàu Không Số - Hải Phòng – Vũng Rô

Chân hàng, gạo, đường, ký ninh, thuốc đỏ…

Bến bờ đưa tiễn phác hoạ sông

Sài Gòn, Vàm Cỏ Đông, Tiền giang…

Sông Lô, sông Thao, Bắc Hưng Hải

Sông Mã Hàm Rồng, Hồng Lĩnh…

Hải Phòng gọi tân cảng Sài Gòn thơm Sầu riêng…

“Sông Côn tiểu thuyết, Dưới cờ đại nghĩa…”

Sữa mẹ sinh gái trai ra tiền tuyến

Mười sáu đôi mươi gánh gánh gồng gồng

Vai đất nước chất ngất tâm nguyện

Phạm Tiến Duật, Thuý Bắc bên Đông

Xe ra trận cửa kính ngời trăng

Thơ vang dội mùa chim cứu quốc

Cuốc cuốc kêu sôi nổi gió đồng bằng.

Xốc ba lô sau lưng tuần trăng mật

Sóng biên niên lừng lững tượng đài

Tượng đài chị Sứ núi Bà Đen

Bà Định, Út Tịch sông du kích

Các con bà làng ẵm nước nuôi

“Cánh đồng hoang” phim trường Lê Lựu.

Bến bờ dấu chân lứa đôi chiến sĩ

Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh khai

Hiền Lương, Thạch Hãn nắng anh tài

Sông Cái phù sa - tình - Mẹ

Bọc áo nhân sinh gà gáy canh hai thời đại

Đẩy tao nôi mẹ môi trầu hời hỡi mùa thu !

Pháp luân huyết mạch chân tu

Nợ nước thù nhà sinh nữ tướng

Ngã ba sông Hát mây núi tượng đài

Bắc hoa đào Nam hoa mai

Sữa trăng ngực phồn sinh con gái

Áo cỏ tình rừng Tây Bắc đời trai.

Tây Tiến thơ Quang Dũng

Hoành Sơn, Đông -Tây Trường Sơn

Phên dậu biên cương núi bên núi

Non xanh dốc đứng sa bàn

Cánh đồng Mương Thanh lúa chín

Hội nấu cơm thi phồn thực ấm hương thôn.

Thần tốc áo vải tụ nghĩa sông Côn

Sử chép – cười ra nước mắt -

Lính ba người hai đầu võng đổi ru

Chợp ngủ dưỡng sức quân sức tướng

Hoả công - Mật khí cộng hưởng “Binh thư”

Bạch Đằng chiến cọc nghi binh thao lược.

Mỗi vinh danh yêu sông giữ nước

Nhào lặn tập bơi tận đáy Ngân Hà

Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu

Thương Cuội mời trăng cùng tắm

Thạch Hãn chiến sĩ yên nằm mơ gửi phù sa về quê Mẹ

Lão tướng Trần Bạch Đằng Phim Ván bài lật ngửa.

Ôi là sông kỳ diệu sông ly kỳ sông

Phạm Ngọc Thảo vào hang ổ cọp

Kiến tạo vòm tin đơn tuyến thông tin

Ánh sắc thạch nhủ sông ngầm chiến lược

Nguyễn Ngọc Nhạ, Trần Long Ẩn, Người đẹp Tây Đô…

Kể làm sao đầy đủ tuổi tên… Thương tính lên phim!

Trăm quê đỏ nén hương rằm

Giêng hai rét triền dâu nong tằm

Thoi đưa trăng ngà thổ cẩm

Mẹ hằng khuya kể chuyện con nghe

Giấc ngủ mẹ bóng con đắp ấm

Hời ru hời em gái trăng ấp má kề.

Nhạc thức biên cương gửi về áo cũ

Rách bươm vì khói lửa giữ bình yên

Anh mơ gửi tóc xanh mẹ chải

Tựa ngày nào mẹ tắm cha kỳ lưng

Em ơi em thời gian chảy

Hòn cuội nhặt lên hình dáng non sông.

Phù sa góp mạch đất nhân kiệt

Ánh sắc tâm hồn bất diệt

Lá thần vinh danh Như Nguyệt

Muôn sau bờm ngựa chiến binh

Triền lau trắng tóc Diên Hồng

Răng đen môi trầu thơm áo Mẹ.

Lúa nước cõng trên lưng con trẻ

Một giải hình chữ S ngát thơm

Vựa lúa hai đầu bát cơm

Không đủ nước thắt hơi cày cấy

Phù sa - Nước ối vỡ sinh

Văn minh lúa nước đời lộng lẫy.

Hiền tài gấp mạch đất địa linh

Lá về cội nguyện tâm hôm sớm

Lúa cúi chẽn thơ mùa cúi chẽn

Hạt vàng mắt chữ long lanh

Mẹ ôm đầy, em đầy hạnh phúc

Guốc võng ru đất nước một nhà.

Thế giới đang tăng tốc phát triển

Giữ tấc lòng, mới chính ta

Tránh phù hoa nghe điều yểm nịnh

Hải Vân quan kỳ diệu Bà Nà

Sài Gòn - thành phố Hồ Chí Minh - Tên Bác

Cần Thơ, An Giang

Chợ Cái Răng mũi thuyền phô tiếp thị...

Danh lam thắng cảnh siêu phẩm

Thế kỷ biển sắc màu chuyển gam

Khởi nghiệp lên ngôi tâm thế

Thượng tôn thương lái trẻ

Thượng tôn pháp luật vững chân

Nhịp đập hân hoan sông dài trời bể.

Pháo hoa hoa người đỡ bầu trời

Hoa quốc tế về trăm loài dâng ngát

Thế giới bao nhiêu ghềnh thác

Thời trang, hoa hậu lên ngôi

Trăm nghìn cuộc thi đổi đời phiêu bạc

Người đẹp đi làm dâu xứ người.

Làm dâu giữ thơm dòng sữa mẹ

Văn hoá Việt chuyển sóng tao nôi

Ngôn ngữ lắc đẩy hoà giao điều ước

Còn ngôn ngữ con trẻ lên ngôi

Danh hiệu lớn, bác học hay bá tước

Giữ lặng trong ngày sáng bồi hồi.

Văn hoá soi đường quốc dân đi

Ngôn ngữ còn dân tộc còn

Mẹ hời ru dịu dàng ngôn ngữ Việt

Văn hoá soi đường quốc dân đi

Ngôn ngữ còn hoa văn tuấn kiệt

Ngôn ngữ hai đầu guốc võng à ơi.

Ông bà giữ cổ tích gương mặt

Con trẻ cần cổ tích mâm cỗ cười

Nước mát trĩu cành hoa trái

Những sông cổ tích đua bơi

Khi lạc rừng hay bay lên vũ trụ

Bình dị phi hành gia Phạm Tuân.

Nhớ xưa thân phận cõng cuộc đời

Cuộc đời sông ắp đầy bầu sữa

Cổ thụ ghi tuổi xanh thắp lửa

Bác Hồ chép sử gió núi cầm canh

Sông ơi sông cuộn mạch sông Hồng

Cờ đỏ sao vàng trái tim Hà Nội.

Sắp trăm năm mừng đời ta có Đảng

Trăm triệu dân ức triệu niềm tin

Yêu tử tế sống điều tử tế

“Rồi dặt dìu mùa xuân én về’’

‘‘Sông Lô, sóng ngàn kháng chiến

Bồi đắp tâm hồn phù sa đỏ nặng.

Cờ đỏ - Quốc ca - Quốc Kỳ

Chủ tịch Hồ Chí Minh Nhạc Trưởng

Đại đoàn kết hành khúc giao hưởng

“Rồi dặt dìu mùa xuân én về’’

‘‘Sông Lô, sóng ngàn kháng chiến

Bồi đắp tâm hồn phù sa đỏ nặng.

***

“Hỡi ai con cháu Rồng tiên!

Mau mau đoàn kết vững bền cùng nhau

Bất kỳ nam nữ, giàu nghèo,

Bất kỳ già trẻ cùng nhau kết đoàn.

Người giúp sức kẻ giúp tiền,

Cùng nhau giành lấy chủ quyền của ta.”(4)

“Trên vì nước, dưới vì nhà,

Ấy là sự nghiệp ấy là công danh.

Chúng ta có Hội Việt Minh

Đủ tài lãnh đạo chúng mình đấu tranh

Mai sau sự nghiệp hoàn thành

Rõ tên Nam Việt, rạng danh Lạc Hồng

Dân ta xin nhớ chữ đồng -

Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng Minh !’’ (5)

Sông Lô sông trường ca hậu cần

Sông hậu cần xe thồ Thanh Hoá

Sông pháo binh rung chuyển Điện Biên

Đồi A1 Mường Thanh khai hoả

Bác Hồ giao Tướng Giáp điều binh

Rừng đại ngàn Hưng Đạo Vương hiển hách.

Rừng giữ nước rừng giữ sông

Non nước ta hệ sông Đà, sông Mã, Mê Công

Mười hồ lớn, nghìn sông, Lô giang chiến tích

Tổng diện tích hạ lưu chi lưu chính hề!

Năm ba nghìn cây số vuông hề!

Nậm Ma, Nâm Rốm, Nậm Nuôi hề!

Ôi là sông yêu đò giang quá đổi

Sông tưới tắm bồi ấm phù sa

Sóng là chữ thuyền binh sóng dội

Buồm là gió căng phồng nguồn cội

Ra lính về với mẹ ta yêu

Ra khỏi chiến tranh nguyện ước không nhiều…

Chỉ một điều sinh con đẻ cái

Chỉ một điều áo cỏ dày rơm

Đánh thắng bảy tướng giặc

Bác Hồ phong đại Võ Nguyên Giáp

Hàng binh Pháp kéo cờ trắng

Tướng giặc thứ bảy Đờ Ca-stơ-ris.

Yêu nhất sông tôn vinh sông

Mường Thanh cánh đồng lúa vàng óng đồi A1.

Sông chiến sự

Quấn quýt Kiến Giang, Lệ Thuỷ, Quảng Bình

Tướng Giáp tắm sông lớn lên

Nhà Lưu niệm gió Đại Phong đôi bờ tri kỷ.

Kéo pháo, lui pháo

Tịch thu pháo giặc vận hành

“Thứ thiệt” pháo ta

Đánh chắc đánh thắng

Sa bàn phù điêu gió trận

Thế kỷ hai mươi tóc Đại Tướng đầu non phấn trắng.

Quân đội ta

Mười sáu Đại Tướng thắng lũ đế quốc

Binh nhất

Binh nhì

Thánh Gióng hùng binh

Quả cà giòn dọn trên mâm nhà sàn Bác Hồ mừng thắng trận.

Chương hai

RỒNG LÚA NƯỚC

Hiền tài như lá rụng mùa thu

Nguyễn Trãi tiên ông lĩnh xướng

Vua Trần Nhân Tông cầm quân

Thông reo mộng đẹp bình rượu quý

Núi cao thiền viện Trúc Lâm

Nắng xuân thả tà áo nhẹ .

Sông thời gian ý tưởng

Theo dọc dài đất nước thăng hoa

Vóc dáng eo thon an lành tận hưởng

Gánh hai đầu đất nước

Mỗi di chỉ hoa văn sành gốm

Đông Sơn Ốc Eo Sa Huỳnh muối…

Mỗi di chỉ bời bời câu hỏi

Các nhà khảo cổ lửa ấm đầu tay

Mỗi di chỉ bừng hốc mắt báu vật

Mỗi báu vật ngôn ngữ đầu ngày

Tải linh báo khoa học

Gốm sứ toả ánh mắt đời sống …

***

Rồng lúa nước Đại Việt sinh tài

Nguyễn Trãi nguyễn Du…

Hồn gánh hai đầu thúng lúa

Trong lòng Mẹ Tổ quốc ta đấy

Một dáng hình phơi phới tứ thân

Áo kinh đô – Thăng Long nghìn tuổi.

Rồng đá, giếng Ngọc mạch ngầm

Chum nồi đỏ niên đại gạch nung

Nổi bật toàn cầu thiết triều hoàng hậu

Điện Kính Thiên hoa văn nho nhã

Khăn đóng áo the kính bái tổ tiên

Chữ xây vòm lộc non óng ả.

Giọt nước giọt mưa trên lá

Uống trăm dòng cuộn đất hoa tay

“Đất hổ ngồi Rồng nhả ngọc”

Ngọc ngời mặt nhật rạng ngày

Ngọc trong ngọc nhịp tim cổ đại

Lúa cúi chẽn ước nguyện nhà nông.

Linh - Rồng - Gốm - Sứ Đại Việt

Ẩn khí lực tình dân

Ẩn khí lực lòng dân

Ẩn khí lực đất ngàn năm

Ẩ khí lực gân bắp chuyên cần

Ẩn khí lực Bát Tràng đất nung.

Mệnh lúa nước nhón chân

Hai thúng lúa châu thổ trời ban

Ruộng bậc thang nương rẫy

Hồ Tây Sông tụ mạch nghìn xưa

Linh -Rồng - Gốm - Sứ lộng lẫy

Yết Kiêu phá giặc rồng phun mưa..

Bạch Đằng cọc mưu hiển hách

Sao Khuê ngời áng chiến công

Nguyên Phong – Trần Nhân Tông kể

Chân thơ thiền nguyện một dòng

Áo mũ ngai vàng thơm đồng ruộng

Thần dân lúa nước biếc trăng em.

Trong lòng đất - di chỉ bừng lên

Một nghìn năm ghi rõ ràng vĩ đại

Cổng Đoan Môn còn lại

Rồng phượng, giếng Ngọc mát lòng

Sông mãi chảy Nhị Hà vĩ đại

Vua anh minh ánh sáng nghệ nhân.

Mỗi bảo vật gạch triều nung đỏ

Hồng hào nên gương mặt hôm nay

Tên xóm làng tên đời mở bến

Đường chỉ mũi kim nón quai thao

Quảng trường Ba Đình bồ câu

Hồ Tây linh vật Rồng Gốm sứ xôn xao…

Hai châu thổ đồng bằng trời ban

Đất ngậm giấu vỉa tầng khoáng sản

Thực dân nhòm ngó tham lam

Quất ngọn roi mở mang thuộc địa

Quất ngọn roi hung tàn ve vét

Mù chữ, rượu dìm “lương dân”.

Tàu dữ súng ống phong tước hàm

Các thống sứ phương tây dòm ngó

Lon hàm bức hiếp lương dân

Trá cờ “khai hoá văn minh”

Mưu thâm chất chồng tội ác

Ba tròng đế quốc tội ác…

***

Con trẻ vùng vẫy ánh sắc tâm hồn

Cây sào cắm liềm trăng rưng rưng bền lòng

Gió thực dân quét bầm chính sự

Yêu nước thương nòi biên niên sử

Mỗi bến bờ kể chuyện máu xương

Sông góp sóng tải phù sa thời đại.

Vai đất nước ruộng đồng lúa nước

Luỹ tre làng che chắn lốc giông

Cánh buồm khơi lồng lộng biển Đông

Đê đập kênh rạch ngăn mặn giữ ngọt

Eo núi sông rung ngọn nồm bông

Thần khí châu thổ trời Nam biển Bắc.

Kể bắt đầu chưa về cuối hết

Từng cột mốc chính hịch Tuyên Ngôn

Văn Miếu nền học vấn hiển minh

Học tự lòng giữ bình yên biên ải

Quốc ngữ hoa văn khai mở xuân

Cúng giỗ đền chùa rước mưa cày ải.

Vua Lê Lợi đánh dẹp giặc thần tình

Núi Ngự Bình trước tròn sau méo

Hịch Quang Trung rền chuyển núi Bân!

Thạch xương bồ thơm Kim Long

Cành đào công chúa đón xuân

Hình sông thế núi ôm ấp Nam Bắc.

Bấy trăm năm ngự lãm sông Hương

Trống đồng hoả công súng thần công

Phên dậu giữ gìn mở cõi

Chín Đỉnh Đồng - bản đồ nét sắc

Minh Mạng ra chiếu giữ Biển Đông

Kiến trúc sông cá chép hoá rồng.

Vua chấm thi ấn triều Châu Bản

Nho sinh khoa bảng giữ kỷ cương

Dù đổ đạt về quê dạy học

Đổ trạng nguyên không ra làm quan

Tâm nguyện phá cường quyền

Lớp lớp biên niên ghi cột mốc.

Mỗi cột mốc biên cương hải đảo

Hịch tiền nhân dựng nước âm vang

Hịch tiền nhân giữ nước

Sông ơi sông Con Rồng Cháu Tiên

Chèo thuyền giữ biển hề!

Trồng cây giữ rừng hề!

Cổ Loa tượng thờ An Dương Vương

Mở vòng xoáy nghệ nhân rạng rỡ

Cổ Loa thành xoáy ốc Cổ Loa

Mỗi di chỉ đất trời giám định

Mỗi di chỉ thần dân thăng hoa

Kể hùng hồn trời xanh đời lính.

Góp phù sa thần dân góp sóng

Mỗi cột mốc tính toan

Như Nguyệt lá thần chính hịch

Thần khí Nguyễn Đình Chiểu chính hịch

Miền Nam đi trước về sau

Cảng Sài Gòn áo công nhân dấy nghiệp.

Mỗi ưu tư gặp gió mới ngọn cờ

Căng chí lực hiền triết

Tinh thần Tô Hiệu suối reo

Đào rộ nở sắp trăm năm tuổi

Sông xanh tuổi trẻ ước mơ

Giành độc lập non sông sôi nổi.

Phá cường quyền hy sinh xương máu

Ngẩng đầu chạm bầu trời tự do

Việt Minh - Cờ Búa liềm công nông

Ra đời Đông Dương Cộng Sản Đảng

Bền gan liền ruột thịt anh em

Gió hữu nghị bán đảo nhiệt đới.

Kiên gan, khuyết tròn thấu lẽ

Lao tù, xiêng gồng thực dân

Người ở lại bến gan tranh đấu

Đoàn kết giữ gìn qua gian khổ

Áo tù trao sống, chết, sáng đức tin

Một Đông Dương máu đỏ da vàng.

Số tù đạp dưới chân thế kỷ

Côn Đảo ôm bờ hình chữ “S”

Giặc kia đến tự phương tây

Bá Đa Lộc mưu sâu súng đạn

“Ký tắt” mặt chữ nguyên đây

Mồ hôi, máu chúng dốc cạn.

Không cam chịu ách nô lệ

Quyết lòng phá xiềng gông

Bờ cõi trải dài Bắc liền Nam

Tượng đài công danh dẹp giặc

Thánh Gióng, Bà Trưng, bà Triệu

Lịch sử ghi vòng thành ốc Mê Linh.

Chùa chiền thượng tôn tâm linh

Hải triều nóng lịch sử luôn lặp lại

Mỗi sông linh kiệt địa hình

Biên niên hằn khắc mô đại não

Sông Mẹ bọc trứng trăm con

Trăng sao nghìn mắt tuần thú.

Mỗi nắm nhau mẹ chôn về

Nơi chốn quê đẩy ru chân lý

Tre ngà ngựa sắt Phù Đổng hề

Vườn cà dấu chân hề!

Loa thành xoáy ốc hề !

Biên niên rạng di chỉ !

***

“Lê Lợi khởi nghĩa Lam sơn

Mặc dầu tướng ít binh đơn không nàn.

Kia Tuý Động nọ Chi Lăng,

Đánh hai mươi vạn quân minh tan tành,

Nước ta thoát khỏi cái vành nguy nan.

Vì dân hăng hái kết đoàn,

Nên khôi phục chóng giang san Lạc Hồng

Vua hiền có Lê Thánh Tông.

Mở mang bờ cõi đã khôn lại lành.” (5)

…

Quầng đảo cát vàng bình phong non bộ

Tuần thú ngàn sao mắt thần dân

Cư dân đảo gốm sành nóng hổi

Hơi tay nhóm bếp thuở hồng hoang

Nên đất nước hình hài chữ “S”

Dáng hình phơi phới gió tứ thân.

Thăng Long kinh đô “di chỉ khép”.

Di chỉ báu vật hé lộ thăng hoa

Nguyển Trãi danh sĩ

Nguyễn Đình Chiểu nghĩa sĩ Cần Giuộc

Chính sử ta kể chuyện thông dong

Mẹ - khuôn rằm ái nữ đầy căng...

Kể bắt đầu lời nghiêng bờ bãi

Cây sào cong thác dội trữ tình

Quốc ngữ thăng hoa trĩu vườn hoa trái

Quốc Tử Giám học vấn hiển vinh

Chữ Nôm vời vợi ẩn nhịp tim

Cúng giỗ đền chùa linh bái đức tin.

Phố thị ngã ba buôn bán giao thương

Phố Hiến phố Hội Hòn Khoai thương lái

Là nền tảng tương sinh thời đại

Phép nước hội Diên Hồng kỷ cương

Loa thành xoáy ốc hề

Biên niên rạng di chỉ hề…

Vóc dáng eo thon bờ dâng sóng

Gánh hai đầu đất nước ngàn năm

Mỗi di chỉ tay tiền nhân nóng bỏng

Đông Sơn Ốc Eo Sa Huỳnh muối mặn

Loa thành xoáy ốc sông hề!

Sông Hồng xoáy lượn di chỉ hề !…

…

***

Sông trường ca nhịp chữ bồng bềnh

Tóc nhạc sĩ triền lau thế sự

Nếp nhà yên ắng vắng từ lâu

Nét Re nét Sol chuyển nhịp

Chuyển âm Modu lation

Tóc nhạc sĩ triền lau thế sự

‘‘Sông Lô ngàn sóng Việt Bắc -

bãi dài ngô lau núi rừng âm u’’

‘‘Thu ra bến sáng vàng từng nếp nhà mờ–

biếc chiều một mùa thu khói thu’’

‘‘Sông Lô, sóng ngàn kháng chiến

cháy bờ lau xưa đã lên thôn trang’’

‘‘Ai qua bến nắng hồng lặng nhìn –

mùa nước sông Lô xưa.’’

Mùa xưa năm 1944

Bản nhạc được viết lên

Linh báo bức tranh chiến thắng

Bức tranh tiếp quản Thủ Đô

Bức tranh non sông độc lập

Quân hành áo trấn thủ ba lô…

Mùa xưa năm 1944

Hành khúc quân nhạc được viết nên

Gió Vịnh Bắc bộ tiếp sóng

Gió Vịnh Lan Hà tiếp sóng

Hành khúc quân nhạc oai hùng

Dấu chân dấu nhạc trước ngõ…

“Rồi dặt dìu mùa xuân én về’’

‘‘Mùa xưa mơ ước ấy đang đến đầu tiên’’

Những mùa xuân hoa đào rộ

Trong vòng tay rộ thắm tình yêu

Đào phai thắm đoàn quân chiến thắng

Hòn Chồng Hòn Vợ áo biển xanh.

‘‘Như bình thường mùa nay đã về’’

‘‘Mùa xưa mơ ước ấy đang đến đầu tiên’’

Thiền học đền đài tín ngưỡng

Cây đa bến nước cây sào cong

Bậc thời gian giặt áo bến trong

Bậc xuống lên phới đời kháng chiến

Những đò dọc đò ngang quyến luyến

Em gái lấy chồng khăn vấn sóng xao.

Những ca khúc nỗi tiếng dâng trào

“Làng tôi”

“Ngày mùa”

“Vẻ đẹp nông thôn Việt Nam”

“Tiến về Hà Nội”

“Hà Nội Chủ tịch Hồ Chí Minh”

Lời cất lên xanh mùa nhạc sĩ

“Ôi giây phút yêu quê hương làm sao –

“hương xuân vui đầu tiên

‘‘Diệu nhạc Valse”

“Cung đàn xưa”

“Ngày mùa”

“Mùa xưa mơ ước ấy đang đến đầu tiên.”

Tiến quân ca - Quốc Ca hùng hồn

Nhạc sĩ Văn Cao mùa xanh đất nước

Mùa xuân đào rộ hương thôn

Mùa xuân mai thắm hương thôn

Các di sản lên hương lan toả

Các thủ đô văn hiến văn minh.

Các tượng đài chất ngất ký sự

Chùa chiền tín ngưỡng kéo chuông

Cửa Bắc cửa Nam Rồng Thăng Long

Điện Kính Thiên kéo cờ ký sự

Bộ Tổng tư lệnh hầm Tướng Giáp

Sách đỏ - lớp lớp bay cờ đỏ sao vàng.

Kéo cờ trắng hàng binh thua trận

Chấn động địa cầu Pháp kia thua trận

Giặc Mỹ lăm le cơ hội thế chân

Năm 1946

Bác Hồ kêu gọi

Toàn dân kháng chiến

Đồng tâm đồng lòng reo nước chảy

Sông ngàn - Chính phủ Hồ Chí Minh

Tuần Lễ Vàng toàn dân góp sức

Tuần lễ vàng toàn dân đoàn kết

Đại đoàn kết, đoàn kết đồng lòng

“Vườn không nhà trống” đại đoàn kết đồng lòng

Sông ngàn - Chính Phủ Hồ Chí Minh

Tuần Lễ Vàng tường thành sự nghiệp

“Tuần lễ sông phù sa tình dân”

Tuần lễ sông phù sa lòng dân

Tuần lễ cây tình dân trồng cây

Tuần lễ rừng phù sa rừng giữ

Buôn làng trù mật

Lòng dân đoàn kết.

“Tây tiến đoàn quân không mọc tóc

Sông Mã gầm lên khúc độc hành” (3)

Kháng chiến trường kỳ lừng lẫy Điện Biên.

Cờ trắng hàng binh

Thua đau nước Pháp

Hoa cờ hành khúc về tiếp quản Thủ đô.

Phần II

Chương ba.

TUẦN LỄ VÀNG

Sông ơi sông ngàn sóng bể dâu

Sông Kỳ Cùng về mũi Cà Mau

Hồng Hà, Cửu Long... xếp đội ngũ

Chi lưu kênh rạch lòng người hội tụ

Cúc bấm trữ tình con gái con trai

Mẹ giặt áo tã lót thơm nắng mới.

Hồng Hà gọi Cửu Long đội ngũ

Dìu dặt sóng chính sử

Chí sĩ, thợ thuyền, thương gia

Ba miền họp mặt

“Đảng ta con của trên đời

Một hòn máu đỏ nên người hôm nay”

Thơ Tố Hữu đặt bước chân ‘‘Từ ấy’’…

Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa

Một tiếng đờn lặng qua thế kỷ

Thế kỷ hai mươi ra trận nhớ nhà

Thương mẹ cầu tre mưa xối xả

Tiết kiệm máu, ấm về rơm rạ

Mũi chân chiến sĩ hướng quê nhà.

Dân chúng dìm mù chữ trong rượu

Một trăm ba sáu năm lầm than

Mỗi giải mã nhức buốt toàn thân

Căm mất nước nằm gai nếm mật

Mất nước xót nhà thương dân

Mất nước phải tìm đường cứu nước.

Tinh thần trẻ hạ lưu cuộn xiết

Lam giang kết nghĩa đá đổ mồ hôi

Hàn giang gọi Trà khúc Thu Bồn…

Lục ngạn, Hương giang, Sài Gòn…

Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây ngàn thuở

Mạch đời sinh chín Rồng Đồng Tháp.

Hai vựa lúa tình non sông

Mùa màng phơi phóng

Nhịp cồng chiêng múa đôi

Trai gái ra trận trở về

Bơi lội ngụp sâu tận đáy tuổi thơ

Khói lửa chiến trường chưa về bao đồng đội.

Sông Hông sông Hồng yêu dấu

Một trăm cây số Rồng thăng hoa

Đê mở cõi ngô lúa tháng ba

Em ngóng chờ cùng anh chiến đấu

Vòm hoa gạo đỏ má em ta

Ngàn năm xưa Rồng Thăng rồng tiên.

Lời kêu gọi hùng hồn lan truyền

“Mất nước phải tìm đường cứu nước”

Cần rõ mặt các loài xâm lược

Vơ vét không tanh, nhổ lúa trồng đay

Vơ vét không tanh chính sách - thuộc địa

Lúa gạo… than, vàng, sắt, thép chúng vơ.

Biên niên ghi đại não bầu trời

Hai bảy triệu lòng dân ngửa mặt

Một trăm ba sáu năm khí lực

Đánh ngoại xâm sừng sỏ hung tàn

Cũ, mới, siêu đế quốc, siêu giặc

Xiềng gông mất nước bầm gan.

Thế chiến hai bạo lực cường quyền

Lửa phát xít lan trùm chiến sự

Hồng quân Lêningrat kiên cường

Hoàng Hoa Thám Nghĩa sĩ Cần giuộc…

Hit-le tự sát…

Nhân loại bình an thiết kế hoà bình.

Thời đại Hồ Chí Minh Việt Nam

Dân là lính đi giày rơm áo cỏ

Đánh xâm lăng các đế quốc sừng sỏ

Con gái con trai đội ngũ hàng hàng

từ 34 trai đinh tuyên thệ

Vào trận trưởng thành Bác Hồ phong đại tướng!

Nhớ khi xưa khảo cổ xuyên ánh sáng

Kinh đô xoáy ốc Loa Thành

Chín vòng thành mật lực giang san…

Mười tám đời Hùng Vương trời đất

Mỗi hang lèn cư trú hồng hoang

Miện núi lửa đuốc kỳ chân thật.

Muôn dòng họ đan cành Phả hệ

Hoa trái làn mây vương phủ

Phục trang công chúa bia văn thơ phú…

Trước tròn sau méo Ngự Bình

Câu đối đỏ giăng ngời ngàn đảo

Hoàng Sa Trường Sa ta dựng “non bộ” trữ tình...

Phăng Xi Păng núi lớn trường ca

Đất ba zan già làng đọc trường ca

Trường ca dội biên niên chínhh sử

Tượng vua - báu vật nước hào hoa

Sinh chữ viết bắt đầu từ ánh mắt

Thân Mẫu nối đời sinh tướng quân.

Mỗi cung năng chuyện kể

Kháng chiến tiết kiệm máu

Ít tổn thương máu

Lập chính quyền nhân dân

Gian hùm Pháp, Nhật, Mỹ bại trận

Ánh sáng Hùng Vương lan toả bình minh.

Chấn động địa cầu lừng lẫy Điện Biên

Anh Hùng Phan Đình Giót thân chèn pháo

Pháo leo dốc dốc lên mắt bão

Cầu Hàm Rồng vít nhào B.52

Điện Biên thứ hai Khe Sanh Giải phóng.

Giặc trận mếm trận Điện Biên hai lừng lẫy

Trận Điện Biên thứ hai thay đổi chiến trường

Tinh thần Điện Biên sáng danh bài học

Giữ nước quyết đánh cướp từ xa

Hoà bình – Sách đỏ chiến sách lược

Yêu nước vì dân Sách đỏ chiến trường thao lược.

Hiền tài như lá rụng mùa thu

Xếp bút nghiên chiến trường đang gọi

Thơ chiến sĩ rung lá nguỵ trang

Mỗi lá reo tên xóm tên làng

Guốc võng treo hai đầu đất nước

Mẹ già ru sóng vỗ đảo khơi xa…

Sông xanh địa linh nhân kiệt

Sải tay bơi sóng dậy kiên trung

Sông hoà sông xanh phả hệ rừng

Nhánh cành nghìn tay mắt Phật

“Bến sông còn đó bạn tôi nằm”

Bến là của đò ngang đò dọc.

Thạch Hãn đá đổ mồ hôi đá khóc

“Bến sông còn đó bạn tôi nằm”

Núi phụng, Mai Lĩnh, hiền nhân

Phố Hiến phố Hội giao thương

Thuyền bè thần dân thương lái

Tình Nam bến Bắc gió học đường…

Ba cuộc cách mạng đã đi qua

Cuộc cách mạng thứ tư - đối mặt

Không mặt người, không da thịt

Công nghệ trí tuệ lên sóng truyền hình

Sửng sốt nhân loại lâm chính kịch

‘‘Cuộc hoà đàm đối thoại với AI’’

Tránh đối đầu, lùi chân bấn loạn.

AI làm chủ sóng truyền hình

Cuộc đối thoại đức tin thay đổi

Vi mạch huyết quản thông minh

Thịt xương không làn da có máu

Đại não các trung tâm khoa học

Hằng số vũ trụ chạm cường quyền.

Có linh báo không phải hôm nay

Thế giới mới thế kỷ này hai mốt

Hiểm hoạ chờ hay vinh quang đợi

Câu hỏi tới tấp cháy rực học đường

Người trẻ đối mặt hề!

Người trẻ làm chủ công nghệ trẻ hề

Giành lợi thế điều hành

Cầm cương quản trị hề!

Hằng số vũ trụ chạm cường quyền

Mọi sách vỡ, giáo sư, sinh viên

Biểu tình biểu ngữ căng nghi án

Lợi nhuận nào thâu tóm các vì sao

Thế kỷ mới không còn gì lãng mạn

Các AI giúp gặt hái cày bừa.

Sóng mùa xưa kể về những cơn mưa

Mạch lực sinh địa linh nhân kiệt

Cơn mưa tuần lễ vàng kháng chiến

Tình dân đồng lực đồng lòng

Năm 1946 oai hùng rời Hà Nội cầu Long Biên

Phố vườn không nhà trống đồng tâm.

Trường ca dậy sóng cần đàn rung

Tóc nhạc sĩ triền lau thế sự

Nếp nhà yên ắng vắng từ lâu

Nét Re nét Sol chuyển nhịp

Chuyển âm Modu lation…

Nếp nhà yên ắng vắng từ lâu

Những mùa xuân hoa đào rộ

Trong vòng tay rộ thắm tình yêu

Đào phai thắm đoàn quân chiến thắng

‘‘Như bình thường mùa nay đã về’’

‘‘Mùa xưa mơ ước ấy đang đến đầu tiên’’

Ba sáu phố mang tình Việt Bắc

Năm cửa ô vàng nắng tình Cửu long

Kỳ Đài Hà Nội nhịp tim kháng chiến

Chùa một Cột hồ Gươm

Bưu điện dán con tem chiến sự…

Những ca khúc nổi tiếng dâng trào

“Làng tôi”

“Ngày mùa”

“Vẻ đẹp nông thôn Việt Nam”

“Tiến về Hà Nội”

“Hà Nội Chủ tịch Hồ Chí Minh”

Lời cất lên xanh mùa nhạc sĩ

Tiến quân ca - Quốc Ca hùng hồn

Nhạc sĩ Văn Cao mùa xanh đất nước

Mùa xuân đào rộ hương thôn

Mùa xuân mai thắm hương thôn

Các di sản lên hương lan toả

Các thủ đô văn hiến văn minh

Các tượng đài chất ngất ký sự

Chùa chiền tín ngưỡng kéo chuông

Cửa Bắc cửa Nam rồng Thăng Long

Điện Kính Thiên kéo cờ ký sự

Bộ Tổng tư lệnh hầm tướng Giáp

Sách đỏ - lớp lớp bay cờ đỏ vàng.

Hoàng Long sông hỡi vẻ vang

Sóng reo ánh bạc thăng hoa nước nhà

“Đắp đê để giữ ruộng nhà cho dân.

Lý Thường Kiệt là Hiền thần.

Đuổi quân nhà Tống, phá quân Xiêm Thành.

Tuổi già phỉ chí công danh.

Mà lòng yêu nước trung thành không phai.

Họ Lý truyền được chín đời, ” (3)

Không gian đồi Lim quan họ ơi

Không gian quan họ Bắc Ninh ơi

Chín áng mây rồng tiên xuất hiện

Phơi phới gió xuân cầu vồng chín vạt

Đắp đê giữ ruộng làm ăn đón tết vui xuân

Tết đánh cờ người

Hát đối ném còng thổi rưng rức kèn lá

Bơi trải, đua ghe chèo cạn múa bông

Vườn cà cổ tích dấu chân hề!

Loa thành xoáy ốc hề!

Chín vòng thành xoáy ốc hề !

Nếp nhà yên ắng vắng từ lâu

Dấu chân dấu nhạc trước ngõ

“Rồi dặt dìu mùa xuân én về’’

…

Con trẻ yêu sông tình dìu dặt

Con trẻ yêu sông tình mênh mông

Con trẻ yêu sông tình kháng chiến

Con trẻ yêu sông xanh kỷ niệm

Con trẻ yêu sông tình non sông.

Những ca khúc nổi tiếng dâng trào

“Làng tôi”

“Ngày mùa”

“Vẻ đẹp nông thôn Việt Nam”

“Tiến về Hà Nội”

“Hà Nội Chủ tịch Hồ Chí Minh”!

Sông Cái Nhị Hà vĩ đại hề!

Tiền nhân lớp lớp tắm hồn sông

Tiền nhân lớp lớp được vinh danh

Bia tiến sĩ Quốc Tử Giám trầm tịnh

Rùa thần cõng Văn Bia kiêu hãnh

Trạng Quỳnh Trạng Lợn chuyển hiến

Thánh Dóng về Sóc Sơn Linh hiển.

Con trẻ bập bủm sông kỷ niệm

Không phù sa không có cánh đồng

Không sông vắng nương dâu tằm tơ

Nàng Ỷ Lan không làm hoàng hậu

Thay vua chèo chống gian sơn lâm nguy…

Không bến về không Đoàn Thị Điểm

Không bà Huyện Thanh Quan

Vượt Đèo Ngang chạy dọc

Không kênh mương cóc không kêu trời khát nước

Đất có nước mà nên đất nước

Miệng núi lửa mở hốc mắt không gian.

Không trữ nước không có sông

Đầm phá Tam Giang, đầm nước ngọt, lợ, năng lác làng dệt chiếu

Kỳ vỹ Hồ Tây Hồ Tây kỳ vĩ

Linh vật Rùa Gốm Sứ kỳ bí thăng hoa

Đôi linh vật Rùa Thần Gốm Sứ

Việt Nam Rồng tiếp lửa mọi nhà.

Linh vật Rồng Gốm Sứ Hồ Tây

Vầng dương rực rỡ, săn gân bắp đời trai trục vớt lên

Liềm trăng kỳ ảo trục vớt lên

Vườn Bách Thảo mướt xanh ẩn khí

Sóng Hồ Gươm hôm nay lộng lẫy

Mắt Rồng thiêng gốm sứ bật đèn.

Muôn mảnh sáng ngời xanh gốm sứ

Tự đất thiêng lửa đỏ ngời ngời

Xếp lớp lớp vảy Rồng ngời ngợi

Linh thiêng Rồng Hồ Gươm huyền tích

Đôi Linh Vật nghệ nhân đời Lý

Linh hiện hồn thiêng sông núi tiền nhân.

Tuần lễ vàng ứng khởi lòng dân

Một nghìn năm Thăng Long Hà Nội

Nhị Hà xanh Vùng Mọc chiến binh

Uy hùng rồng lửa Quang Trung

Bác Hồ kêu gọi toàn dân kháng chiến

Kháng chiến trường kỳ dốc lòng giánh tự do độc lâp.

Vườn không nhà trống

Thánh Gióng về trời trở lại xuất binh!

Độc lập chủ quyền Bắc Nam sum họp

Cây đào Tô Hiệu trăm năm tuổi

Trăm tuổi đào trăm tuổi non sông

Cứu nước giữ nước nhịp reo nóng hổi

Đất rừng phương Nam

Mai vàng sức bút

Chiến sĩ đội mũ lá sen

Cầm bút ghi chiến công Khe Sanh

Điện Biên Phủ thứ hai.

Thánh Gióng về trời ứng linh

Linh nghiệm

Ngàn áng mây dìu dặt xuất binh

Thung lũng Khe Sanh trận mới

Hoa mai rừng phương Nam nhà văn Đoàn Giỏi

Bé An chiến sĩ lên phim dũng cảm hề!

Đánh tan tác giặc hề!

Chị Út Tịch

Các con chị làng bồng ẵm nước nuôi

Còn một lai quần còn đánh hề!

Mộ chị giữa kênh rạch rừng đước

Sông Trèm Trẹm chi lên phim chéo thuyền ba lá.

***

Mở đầu chiến dịch Đông Dương

Đánh Him Lam đại đoài 312

Đánh Bình Giã, cánh đồng Chum…

Mở đầu chiến địch Điện Biên bắt sống De Castris

Bắt sống Dương Văn Minh

Đại Tướng Lê Trọng Tấn…

Đại Tướng Lê Trọng tấn

Lính Đại Đoàn trăm trận trăm thắng

De Castris bái phục :

‘‘tôi tự hào được làm tướng -

‘‘Thua Đại Đoàn ông dưới tay ông’’

‘‘Chiến trận Đông Dương máu lửa’’

Chương bốn

SÔNG ƠI SÔNG

Đò dọc đò ngang

Của những bến bờ

Thác của nguồn

Cầu phao nâng bước chân người ra trận

Thung lũng của phù sa

Bôi đắp về anh nhớ em!

Đất nước cội nguồn sông về tới biển

Cửa Đại, Cửa Hàn, cửa Lệ

Cửa đại dương

Cửa Vịnh Bắc Bộ chân sóng Cồn Cỏ

Thương quá tự lòng yêu quá từ thương

Không có cánh đồng không đê dẫn lũ.

Nước chảy ban ngày

Đêm về lim dim ngủ

Cây sào cong lim dim mắt đò

Mẹ đi chợ đội thúng tay cắp nách mang ngày tháng

Tấm vải hoa may áo cho con gái nhỏ đến trường

Đến lớp cô giáo cõng học trò qua thác.

Yêu sông từ guồng nước quay

Mạch nước nóng bà luộc trứng

Mạch bùn non ấm chân ông tắm chửa kinh niên

Sông Đà, sông Đáy, sông Mã

Ba trăm sáu bảy sông phồn sinh phồn thực

Vời vợi đồng bằng!

Không có sông làm sao cúi chẽn

Em cúi chẽn về anh

Anh lưng dài vai rộng cúi về con

Là núi cúi về sông anh ạ

Sông ơi sông yêu chưa thổ lộ

Nên cánh cò bay lã bay la!

Bay mỏi cánh mà không tìm đậu

Bay sải cánh chân trời yêu dấu

Cánh vạc, bồ nông bầu bạn sông

Đầm lác ao hồ hồn vía

Tre làng cật ruột anh em

Trong bóng mẹ bóng cha vái đình làng.

Làng Trạng nguyên

Làng thương gia

Nhất cận thị nhị cận sông cội nguồn sông thành kính

Hoành Liên Sơn, Trường Sơn, thần Núi, thần Rừng

Mỗi vị thần có trong anh thành kính trong em

Không bẻ cành, róc da cây nghịch ngợm!

Châu thổ sông Hồng

Châu thổ Cửu Long giang

Núi Bà Đen Rừng Trần Hưng Đạo

Bà Vì Tản Viên Sơn

Sông có núi núi có sông soi gương rửa mặt

Xua âm u bạc tóc đầu non!

Tóc mẹ gội, em hong tóc mười tám tuổi

Biết lội biết bơi từ thủa lên ba

Biết học hành thần đồng xếp chữ

Chữ yêu chữ ghét sóng cải gió ủ giông

Thầy cô dạy chữ Nôm nếp đại não

Thơ Nguyễn Trãi hùng văn Bình Ngô Đại Cáo!

Cả dân tộc đổ về Hà Nội

Thăm Lăng Bắc Hồ kính bái Điện Kính Thiên

Rồng ngự ánh liềm trăng

Rồng xuất hiện chín áng mây rồng triều Lý

Ngự lãm bầu trời Bắc Ninh chiêm bái lòng dân

Tượng vua Lý Thái Tông sóng Hồ Gươm tải ‘‘Dời đô Chiếu chỉ’’!

Rồng cuộn

Hổ ngồi

Dựng Điện Kính Thiên ngàn năm

Phục dựng Điện Kính Thiên không thể chậm

Anh kiến trúc sư em gánh đất mở lò gốm sứ

Đôi linh vật Rồng gốm sứ ngự lồng lộng Hồ Tây.

Cả dân tốc chọn ngày lễ hội

Tết Nguyên Tiêu

‘‘Rồng cuộn

Hổ ngồi’’

Hội Thơ Quốc Tế sẽ diễn ra

Sẽ đón trăm ngàn thi sĩ Đông Tây kim cổ.

Mừng vui trước xôn xao các hệ cố thi nhân

Đáp xuống sân điện từ mây thi ca Mở Cửa

Từ mây bà Huyện Thanh Quan

Nguyễn Thị Minh Khai, Kiều Ân thi sĩ

Nhà thơ Xuân Quỳnh kịch trường Lưu Quang vũ

Đông Hồ vẫy bút nhón chân rễ đước níu đu theo!

Hay có thể đi đường tàu thuỷ

Tiếng còi tàu loang sóng trăng bình yên

Sóng và thơ căng cánh buồm nghệ thuật

Sóng và tranh sơn dầu

Sóng và phim trường Đất nước Tổ quốc nhìn từ biển

Mọi cuộc liên hoan thi thố chẳng thể ngưng…

Ơi ngọn gió Tuy Hoà

Gió reo gió tìm Trần Đăng Ninh

Gió nhạc khúc Nam Cao năm 1944

Gió về xứ Nghệ bái kiến Chùa Da

Năm trăm mười một vị anh hùng

Là nhà báo hy sinh vì Tốc Quốc.

Ơi ngọn gió Tuy Hoà gió chiến sĩ Trần Đăng Ninh

Gió hoa Đào Tô Hiệu

Gió hồi sinh đất nước nâng dậy bình minh

Gió bút mực gió chỉ tay Nguyễn Đình Chiểu

Gió bút mực chỉ tay Nguyễn Thị Minh Khai

Từ vách ngục nâng dậy mạch khuyết huyết anh tài.

Ôi là sông

Ôi là sóng

Vui hoan hỉ đón bào đồng đồng chí đồng đội

Yêu hoà bình đánh giặc xâm lăng

Yêu hòa bình mừng lễ hội thi ca Nguyên Tiêu

Thơ Bác Hồ trăng ngân đầy thuyền kháng chiến.

Sông biếc xanh yêu nguồn quá đổi

Từ ngàn xưa cho đến bây giờ

Điện Kính Thiên đón mừng mùa thi sĩ

Gió Nguyên Tiêu Bác khai bút đọc thơ

Trăng ngân đầy thuyền

Trăng thi sỹ !

‘‘Rồng cuộn

Hổ ngồi’’

Phục dựng Điện Kính Thiên không thể chậm

Sông Hồng phố. Sông Hồng cầu

Năm cầu, bảy cầu, mười tám cầu đã bắc, đang bắc, sẽ bắc

Ngái lại sau lưng. Mắt sau gáy thấu suốt trường thiên…

Cầu Tứ Liêm kết nối Cổ Loa

Với bán đảo Hồ Tây Chim Lạc về. Đường Quảng An ngoạn mục

Trống đồng sông dạo khúc nguồn cội nước nhà

Tiền nhân

Danh nhân

Mang tên cầu cõng phố.

Hoàng hậu, công chúa các triều vua

Tiên nữ, thôn nữ, đang cấy cày nhổ cỏ

Thiếu nữ rực rỡ

Mặc áo cưới diễn kịch làm dâu

Duyệt binh qua Quảng Trường Ba Đình

Dưới áng mây công nghệ số.

Ai mơ ước về gặp sông Trèm Trẹm

Ta đi cùng ôm chót mũi Cà Mau đa bóng đa hình

Mũi tàu ta đó, gặp nhà thơ Xuân Diệu

Tóc vờn bay áng thi sĩ bảy màu

Trong tiếng cười gặp tiên ông thi sĩ Chế Lan Viên cuối trời Tổ quốc

Yêu ‘‘Đất rừng Phương Nam’’

Lòng xin bái kiến lọ mực thần bên ngực trái

Văn bút nhà văn Đoàn Giỏi tủa non tơ rễ đước

Nhà văn tìm ai, gặp gió thổi ‘‘Cánh đồng hoang’’

Sông ơi sông từng khúc ruột nhân gian

Nối thế hệ cá tôm đầy thuyền, cơm đầy bát.

Ai mơ ước tìm sông Trèm Trẹm

Cho ta đi cùng không giấy bút phóng viên

Thăm Đảo Ngọc, thăm Phú Quốc

Mơ được xếp hàng dọc hàng ngang lao tâm khổ tứ

Hoạch định trồng rừng, chọn bức sơn dầu nhấn cọ mặt trời lên

Chim chóc danh ca ta mượn cánh đậu hót cành mền.

Ai mơ ước về thăm Côn Đảo

Cho ta theo cùng lòng nặng giấy bút biên niên

Bái niệm chị Võ Thị Sáu

Tượng Đài chị ngời nắng Rừng Dương

Ngàn ngàn mộ anh hùng chí sĩ

Phá gông xiềng ba tròng nô lệ xoá cường quyền giữ bình yên !

Gió Rừng Dương ôm huyện đảo

Yêu đất nước tháng ngày qua

Ôi xin được nguyện lòng hiểu thấu

Theo cùng yêu chim chóc mở sân khấu danh ca

Côn Đảo ơi Côn Đảo

Địa danh quyến rũ nhất hành tinh du khách ca ngợi, tàu đến tàu đi rộn rập còi tàu.

Ôi Tổ quốc ta

Uỡn ngực Kỳ Đài cờ đỏ sao vàng Cà Mau

Nguyễn Thương, Nguyễn Tài Tuệ…

Luôn có mặt trước vầng dương

Theo gió điểm danh

Một trăm bài hát rung cần đàn đi cùng thế kỷ…

Phạm Duy nhạc sỹ, Trịnh Công Sơn nhạc sỹ

Nghệ sỹ Tân Nhân

Nghệ sỹ Đài Hà Nội phát sóng nhịp hò khoan

Cầu Hiền Lương nối nhịp

Đất nước non sông sum họp

Biển bờ ta dạt dào theo sóng nghĩa nặng đời sông..

***

Thuyền Đà đuôi én ơi

Mười mái chèo hậy tung chùm sóng lượn

Đồng bào, bà con Thái Trắng đua xuân

Xuân sông Đà.

Thuyền xuân đôi én

Nước xô đá đá xô nước lung linh bút mực nhà văn Nguyễn Tuân

Thuyền trải đuôi én ơi

Chở duyên chở phận lênh đênh

Chở em bán gạo muối anh không tính công chèo lái.

Xẻ đá xẻ bóng núi xuống thác

Lượn thung sâu xuống vực

Trống đồng Đông Sơn dội hồn vía nét chạm khắc tin tế thác trắng ầm ầm.

Ôi là sông Vàm Cỏ Nao

Ôi là bến nhà vợ chồng bác Sáu

Từ tháng ba đến tháng sáu âm

Mỗi ngày có hàng trăm tấn cá

Về ngụ bến nhà vợ chồng bác

Chúng ăn hàng tấn xoài, rau tươi mỗi ngày !

Ôi sông Chín Cửa Rồng

Ôi sông Trèm Trẹm cuối trời Tở quốc

Vàm Cỏ Đông

Vàm Cỏ Tây

Sông Đất rừng phương Nam cắm cây bút nhà văn Đoàn Giỏi

Cá sấu nhoi bờ thưởng nắng tôm cá ăn móng trăng !

Ôi là thuyền

Ôi là sông

Ôi là anh

Ôi là em

Gọi núi Sa Pa là anh là chị là mẹ là thần

Gọi Cầu Kính Rồng là ổ rồng lượn rồng kỳ vĩ.

Thần Núi thần Sông Thần yêu sông về biển

Biển lên nguồn mưa yêu núi làm mây

Anh yêu em mái chèo cạy, bát không mỏi vòng tay

Gạo cho trẻ đến trường ấm bụng

Muối cho mẹ cho cha ngâm chân cứng cáp đường rừng

Cửa không cài then vườn để nắng rủ chim về đậu.

Ôi là chim chóc

Vui hội xuân Mường Lay Điện Biên

Nghi lễ sông Đà đồng bào Thái Trắng

Mỗi vòng tay đuôi én tân binh

Điệp điệp hoá thân trống Đồng Sơn nghệ nhân tiên liệu

Sau đào hào sau thắng trận lừng lẫy năm châu.

Bác Hồ cùng Đại Tướng cùng xuất hiện

Sao tân binh Thánh Gióng gánh kĩu kịch vườn cà

Ngựa Gióng tân binh thả cương

Đồng bào xô đá xô sông xem hội

Miền ngược miền xuôi

Nô nức chen lấn anh tìm em !

Ôi là sông

Của triền đồi dâu tây mận hậu

Của chè xanh bò đốm Mộc Châu

Đàn bê con bú day vú mẹ

Cái đuôi cong cớn quét sao chỗi sao kim ngự chầu

Cái tai nghe nghé ọ chớm mọc sừng ra khỏi hang tiền sử!

Ôi Lễ hội buôn bản tính ngưỡng sông

Tôn vinh sông

Tôn vinh Tây Bắc

Lai Châu, Điện Biên, Sơn La…

Tôn vinh thuyền đuôi én

Lao mũi từ trống đồng Đông Sơn thân thuyền đôc mộc sơ khai.

Miền xuôi miền ngược năm mươi tư dân tộc anh em

Bác Hồ Nhạc trưởng bắt nhịpp kết đoàn

Hồ trên núi ầm ầm thuỷ điện

Vía Bà tổ Chim

Trường lực Ông tổ Rồng

Hai bờ chụm đầu muôn áng mây của thần dân Bách Việt hò reo đu leo núi tắm thác yêu sông bồng bềnh…

Yêu như thể anh yêu em

Yêu như thể em yêu anh

Như thể trăng liêm không xiên y tiên tắm

Thần Núi

Thần Rừng không lấy cớ

Cất giấu xiên y trong bụi rậm để gió cuốn bay

Anh xuống vui chợ xuân mang theo rượu ngô em nấu

Vui chợ xuân đầu năm em bán muối…

Thác của sông. Muối của biển

Năm mươi tư dân tộc anh em yêu sông như yêu Bác Hồ

Năm mươi tư dân tộc anh yêu sông

Như yêu Đại Tướng Võ Nguyên Giáp

Như yêu Thánh Gióng cơm cà cá suối

Hồ trên núi Vịnh Bắc Bộ, vịnh Hạ Long dựng thuỷ điện tầng tầng..

Ôi là sông

Của triền đồi rước dâu thèm mận hậu

Ôi phù sa

Nhánh cành hoa trái trĩu vai vườn tược

Phiên chợ thổ cẩm dòng sông chảy ngược

Chân nhà sàn cắm cột mốc biên cương.

Chân nhà sàn cắm cột mốc số làm phân giới đường biên

Kỳ quan thứ tư thế giới.

Mời gọi du khách ngắm nghía tham quan

Vui xuân tắm thác hồn nhiên cùng trẻ nhỏ

Bò đốm Mộc Châu vào vai thi hậu Mộc

Trường đua ngựa trắng phi nước đại vượt biển băng Nam Cực cổ tích.

Ôi là sông yêu sông

Mười sáu lưu vực sơn hà Đại Việt

Có 2.360 sông dài hơn 10 cây số bến bờ

Có hơn 320 tỷ mét khối nước nội sinh

Là máu tự tim reo ca phơi phới

Bờ bãi nương dâu nong tằm dệt thêu đời mới

Xin kể sông Nhị Hà, Thái Bình

Bằng Giang, Kỳ Cùng, sông Mã

Sông Cả, Vu Gia,Thu Bồn, sông Ba, Đồng Nai

Hữu ngạn tả ngạn sông dấu chân bến nước

Em đợi anh Phố Hội Phố Hiến Cần Giờ

Anh đợi em sóng dào dạt khúc ca trao một giấc mơ…

Yêu hoà bình oa oa con trẻ khóc

Trẻ khóc chào đời bồi đắp tương lai dân tộc

Anh đợi em trăng cương sữa tuần trăng mật

Ôi là sông yêu sông

Đưa tiễn đá mòn sông núi dấu chân

Các tiên nữ tăm xiêm thần gió cuốn bay!

Chương năm

LÔ GIANG HẬU CẦN

Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam

Mắt trận mở âm thầm chiến sĩ

Đào hào khép chặt vòng vây

Mặt đất nảy lưả vung cuốc xẻn

Mở dòng sông chiến sự giặc không ngờ

Mỗi tấc chiến hào ẩn căng xương máu.

Mỗi tấc chiến hào sóng dâng thấm đỏ

Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam

Hà Giang, Cao Bắng Yên Bái, Lạng Sơn

Mỗi tấc biên cương thung lũng Điện Biên

Chân nhà Sàn đứng chân chiến sĩ

Sẽ lên phim vợ chồng A Phủ trường quay.

Bác Hồ cùng Đại Tướng trước sa bàn

Cùng Tổng Bí Thư Lê Duẩn nay mai Bác hồ giao nhiệm vụ

Các chiến dịch đã qua

Điện Biên nhất định thắng lợi

Kéo phảo lên lui phá hò dô ta dô tả dô tà

Phan Đình Giót lấy thân chèn pháo.

Máu xương thấm thương môi trấu nhớ mẹ

Nhà thơ Hoang Cầm, Nguyễn Loan…

Thương em vào du kích đã hy sinh

Thương làng nước xứ Thanh xe thồ đá mẻ

Thương miền Trung yêu thơ Chính Hữu

Thương toàn quân chia lửa đánh hợp đồng…

Chiến mở mế thêu cờ chiến thắng

Trăng treo đầu súng kháng chiến trường kỳ

Rừng ngã cây thuyên độc mộc lao đi

Thác trăng xoà đầu non chiến sự

Con cá chuột nưa

Vào thơ Tố Hữu quẫy sóng về sông.

Ôi là sông

Cầu Hàm Rồng sông Mã sóng cười

Xe mườm mượt thồ binh lên ngược

Em gái cầm ghi đông bạn đời

Chị gái cầm ghi đông chồng chưa cưới

Hò dô ta dô tả dô tà…

Tinh thần Tô Hiệu gian nan không sá

Hồ Chí Minh Lê Duẩn đèn pha

Bác Tôn, các hùng binh tướng lĩnh

Quân ngụ nông cây lúa sinh ra

Dân - ánh sáng chân đất áo cỏ

Chưa cũ nếp xưa trăm mũi nỏ…

***

Lô giang hậu cần Lô giang chính sử

Tóc nhạc sĩ triền lau thế sự

Nếp nhà yên ắng vắng từ lâu

Nét Re nét Sol chuyển nhịp

Chuyển âm Modu lation

Tóc nhạc sĩ triền lau thế sự.

Áng thi ca cá lội mắt thuyền

Nghĩa mẹ núi Thái Sơn điệp điệp

Tiến quân ca - Quốc Ca hùng hồn

Nhạc sĩ Văn Cao mùa xanh đất nước

Mùa xuân đào rộ hương thôn

Các thủ đô kháng chiến trữ tình.

Các tượng đài chất ngất ký sự

Chùa chiền tín ngưỡng kéo chuông

Cửa Bắc cửa Nam rồng Thăng Long

Điện Kính Thiên kéo cờ ký sự

Bộ Tổng tư lệnh hầm tướng Giáp

Cây gậy chỉ huy mở trận Điện Biên.

Đồng tâm đồng lòng yêu hoà bình

Yêu sông

Những dòng sông

Sinh phì nhiêu lúa gạo

Mạch nhân văn sức bút dào dạt từ sông

Mực là máu tự linh mạch đất no cơm ấm áo.

***

Tìm ra lửa trồng cây lương thực

Đi bằng chân cánh bay bằng đầu

Mỗi hành trình vượt mù bão tố

Gác tay lên trán tìm đáp số

Từ cửa sông của biển hú còi tàu

Các hệ sông ngàn bờ ức bến.

Sông Đà sông Lô sông Hồng sông Mã…

Sông Đà dài 250 cây số

Thuỷ điện Sơn La Sơn La thuỷ điện vận hành

Sông Mã dài 238 cây số chảy về Quỳnh Nhai, Thuận Châu

Mường La, Mường Sơn sầm uất sản vật

Dày đặc phụ lưu Nậm Nà… Nấm Có, Nậm Pà, Nậm Mộ…

Không có sông

Voi uống nước đâu

Không có sông trâu uống nước đâu

Không có sông em gái tắm gội đâu

Mẹ chao chân giặt tã lót đâu

Không có sông thần núi thần rừng không sinh lễ hội rước nước!

Sông gọi sông hội tụ mọi chi lưu

Dồn sức sống thanh xuân về biển

Ái nữ khuôn rằm người Đẹp Tây Đô (*)

Mỗi cống hiến giấu không phô diễn

Danh hoạ hay biên kịch giấc mơ

Lê Cung Bắc con của sông danh tiếng.

Những dòng sông sinh ái nữ quê nhà

Giao liên Việt Minh, theo kháng chiến

Tóc dài nối mật khẩu được giao

Gồng gánh tin tức đổi nghiệp đôi vai

Tựa thường khi gánh cá tôm ra chợ

Một vốn bốn lời ngậm răng nhịp thở.

Đông sang Tây kim cổ đồng hành
Qua chiến sự tù đày máy chém
Mỗi sông gọi sông trữ lượng yên lành
Phim tư liệu chất ô lưu trữ
Sông trường ca ái nữ đồng hành
Thương đất nước bắt đầu từ thương mẹ.

Hiểu lòng cha dù thi đỗ đạt
Trạng nguyên khoa bảng tránh hư danh
Không làm quan theo dân khởi nghĩa
Cuối thế kỷ ‘‘mười chín’’ dựng tường thành
Giành độc lập giữ độc lập cây lẽ phải
Ái nữ hoa khôi chinh phục phim trường.

Lê Cung Bắc nối mùa đạo diễn
Thương Tính lên phim kiên định cao cường
Nguyễn Ngọc Nhạn sau cánh gà tuyến sử
Những dòng sông gió trường ca lữ thứ
Gồng gồng gánh gánh điệp báo an ninh
Con cháu Hùng Vương đức tim thấm thía.

Mỗi con phố mời gọi bước chân
Mỗi giọt trong giữ gìn hiếu nghĩa
Nguồn cội ẩn tâm sông núi đồng hành
Mỗi khuôn hình tạc khắc hồn vía
Biển đảo hòn non bộ ấm vòng tay
Cong cong hình chữ ‘‘S’’ áo dài bay.

Công chúa công nương trồng dâu dệt vải
Cổ Loa thành – Hoa Lư - Thăng Long
Trăm triệu dân - một Mẹ sông Hồng
Mũi sóng Cà Mau, Kỳ Đài Hà Nội
Bốn nghìn năm đôi lứa gái trai
Thơ vị nước Trưng Vương nguyên khai.

***
Tắm mưa tục lệ giữ ngàn năm
Tết nhảy lửa sức trai thi thố
Diệp thanh hoa xin lời đừng hái
Gió khuya về cho mãi xôn xao
Kể câu chuyện còn chưa kể hết
Trăm nghìn lộc trăm nghìn con mắt.

2.
Làm sao gặp không rung mà gặp
Cây đứng một mình qua rét căm căm
Lá không ngủ hằng khuya kể tiếp
Gánh gánh gồng gồng bấy gian nan
Một dáng dấp hình như không tuổi
Hệt nàng tiên không tuổi dịu dàng.

Mơ chạm cung nghe được nhịp tim
Một vòng ôm còn thơ dại lắm
Viết sắc nét lòng tay chí hướng
Ngủ thiếp trong nách áo nhân gian
Thơm nức nở có tiếng cười rất khẽ
Vó ngựa dồn trong mơ đấy nhé.

Nách xẻ tà làm vì sao rơi
Vì sao rơi âm thầm xa lắc
Sự trả lời linh ảo vậy thôi
Dù bấy ngàn ngày mong mỏi
Sông ơi sông thương mẹ nhớ cha
Trường ca sông từng dòng nóng hổi.

Thời gian nghiêng lời chưa kịp nói
Thế kỷ biển cơ trời thay đổi
Chiến sự đi qua vụt vỡ oà
Bảo vệ hoà bình nhân loại đặt ra
Trước sống chết trăm điều ẩn khuất.

Hoa mai hoa đào vẫy chúng ta
Rì rào lời mùa thu xua bóng tối
Mưa rào mãi đầm ướt từ xa
Vạt áo ngắn nhân gian chắp nối
Vạt áo ngắn nhân gian thương lắm
Trong mơ bọc liềm trăng làm gối.

Thi ca giữ gìn nâng tuổi đôi mươi
Cảm xúc luôn làm cho ngộp thở
Dấu tay bên lề giấy run run
Dấu vân tay dọc bờ sóng phủ
Gác tay lên trán bến bờ thắp lửa
Mùa thu cách mạng đoàn kết thuỷ chung.

Thuỷ chung sông từ anh chảy về em
“Hai đứa ở hai đầu công tác”
Vàm Cỏ Đông ơi Vàm Cỏ Tây
Hai đứa ở hai đầu thư gấp nếp
Mở lòng tay ấm ám tình dân
Kháng chiến trường kỳ đuổi sạch lau đế quốc.

Hoà sóng thuỷ chung sông 367 sông
Huyết mạch Tổ quốc phì nhiêu lúa gạo
Văn hoá ẩm thực lên ngôi
Văn hoá giao thông bàn cờ an ninh lương thực
Cảng biển tháp đèn lên ngôi
Làng cử nhân trạng Nguyên hoa đỏ lên ngôi!

Sông ơi sông xuân dịu dặt
Nhạc sĩ Văn Cao hoạ sỹ Nguyền Văn Chước
Nhà văn Đoàn Giỏi lLớn lên từ sông hoà sóng đất trời!

Trường ca sông Lô sông gọi sông

Sông chính sự hoà vang từ Nam về Bắc

Bắc về Nam non sông hình chữ S

Phới phới gió xuân quan họ Bắc Ninh

Ví Dặm, Nam Ai, Nam Bình, Nam Bộ ru em thét

Phơi phới chầu văn múa đèn Huế sông Hương….

Hát xẩm, ca trù, đền chùa tính ngưỡng

Những sông Hoàng Long, Bạch Đằng giang

Nghĩa sĩ cắm cọc múa cọc

Nghĩa binh khởi nghĩa nông binh

Sông ơi sông từ núi đổ về bình minh.

Tim ca hát nhận phù sa hồng hào kỳ vĩ.

Tóc nhạc sĩ triền lau thế sự

Nếp nhà yên ắng vắng từ lâu

Dấu chân bước nhạc múa đèn trước ngõ

Dìu dặt sáo trúc mùa xuân én về

Dùi dặt cò bay phơi phới đồng quê

Rì rào luỹ tre che xanh tình quê.

***

Thập kỷ nay bao nhiêu đổi khác

Truyền hình ký sự nhịp đập tim

Doanh nhân ký sự tài danh tài sản

Công nghệ điện thoại thông minh

Cách mạng 4.0 sung mãn

“Trẻ gêm” đeo kính gù lưng bà.

Thế giới bây giờ chồng chéo lo âu

Tích cực tiêu cực năm mươi bốn chín

Một phần nghìn càn quấy lộ đâu

Âm mưu dọn đường bưng kín

Bôi trơn trùm hiểm nguy

Siêu đốm diêm gây cháy đen kịch.

Một người trong ức triệu nhân dân

Giải mã - phá dầu sôi lửa bỏng

Yêu hoà bình ngăn dầu sôi lửa bỏng

Yêu hoà bình cứu trợ đồng tâm

Lúa gạo muối mặn nhân tâm

Năm châu bốn biển tình son sắt.

‘‘Với khói lam trên sông, gà đang gáy bên sông’’

‘‘Một trưa nắng cho bao tâm hồn’’

Nếp nhà yên ắng vắng từ lâu

Những mùa xuân hoa đào rộ thắm

Trong vòng tay rộ thắm tình yêu

Đào phai thăm đoàn quân chiến thắng

‘‘Như bình thường mùa nay đã về’’

‘‘Mùa xưa mơ ước ấy đang đến đầu tiên’’

Tuổi trẻ yêu sông thăng hoa Việt Bắc

Tuổi trẻ yêu sông thăng hoa Cửu long

Tuổi trẻ yêu sông thăng hoa tình kháng chiến

Tuổi trẻ yêu sông thăng hoa lời quyến luyến

Tuổi trẻ yêu sông thăng hoa giống nòi

Tuổi trẻ yêu sông thăng hoa nguồn mạch.

Hoài Thanh, Hoài Chân điểm danh

Tôn vinh ‘‘Thi Nhân Việt Nam’’

Ngôn ngữ sáng giá

Những ca khúc nổi tiếng dâng trào

Những sơn dầu, tranh lụa thiếu nữ

Mùa xưa mơ ước ấy dâng trào hồn mơ ước.

Tiến quân ca - Quốc Ca hùng hồn

Nhạc sĩ Văn Cao mùa xanh đất nước

Mùa xuân đào rộ hương thôn

Mùa xuân mai thắm hương thôn

Các di sản lên hương lan toả

Các thủ đô văn hiến văn minh

Các tượng đài chất ngất ký sự

Chùa chiền tín ngưỡng kéo chuông

Cửa Bắc cửa Nam rồng Thăng Long

Điện Kính Thiên kéo cờ ký sự

Bộ Tổng tư lệnh hầm tướng Giáp

Sách đỏ - lớp lớp bay cờ đỏ sao vàng.

***
Hầm thông gió Rồng cuộn vào lồng đất
Hổ ngồi vào lòng chiến binh
Hổ ngồi vào lòng cựu chiến binh
Hổ ngồi vào lòng mười sáu tại tướng ta
Đánh xong giặc hổ ngồi giữ bếp
Lửa nấu cơm thi cho con gái trỗ tài

Rồng mãi bay cuồn cuộn nắng ban mai
Tháng sau Rồng phun nước tưới
Nương rẫy phù sa thung lũng phu sa
Cây lúa nước đứng đồng cúi chẽn
Thúng lúa hai đấu đất nước Việt Nam ta
Mẹ gồng gánh cả gió trời Phú Quốc.

Phần III
Chương sáu
MƯỜI TÁM ĐẠI TƯỜNG TA

Tập đoàn cứ điểm nay mai
Degon thua trận tương tài hênh hoan
Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam
Núm nhau đất ruột đất vàng của ta
Kia bầy sói lạ lân la
Đen mù giặc Pháp lầy sa vũng lầy.

Mở vây chiến dịch từ đây
Tây Bắc cho biết chúng mầy thua ta
Việt Minh khởi sự từ xa
Bình Xuyên khí phách muôn nhà đánh Tây
Chúng kia đế quốc Sa lầy
De Castris lên tướng sa lầy ‘‘bua xua’’.

Thua đau xin kể nhớ chưa
Tưởng làm mưa gió phải chừa thói ngông
Dân ta đoàn kết đồng lòng
Hàng ngàn phụ nữ xa chồng rời con
Dân công hoả tuyến nước non
Đá mòn chân thác sắt son dô hò !

Sông Mã… Nam Định… phất cờ
Toàn dân kháng chiến Bác Hồ gọi kêu
Toàn dân, toàn diện mọi điều
Sử danh Tường Giáp tung diều gió lên
Mười tám danh tướng tuổi tên
Giặc bay bạt vía ngày đêm cúi đầu.

Mở đầu chiến dịch Đông Dương

Đánh Him Lam đại đoài 312

Đánh Bình Giã, cánh đồng Chum…

Mở đầu chiến địch Điện Biên bắt sống De Castris

Bắt sống Dương Văn Minh

Đại Tướng Lê Trọng Tấn…

Đại Tướng Lê Trọng tấn

Lính Đại Đoàn trăm trận trăm thắng

De Castris bái phục :

‘‘tôi tự hào được làm tướng -

‘‘Thua Đại Đoàn ông dưới tay ông’’

‘‘Chiến trận Đông Dương máu lửa’’

Một chầu cờ trắng rủ cầu
Một chầu nước Nhật lâu lâu đâu ngờ
Một chầu nước Mỹ ‘‘lơ mơ’’
Đem quân xâm lược sập bờ nước sâu
Biểu tình dân chúng càng đau
Lính Mỹ chết trận ‘‘hậu màu Đông Dương’’.

Kể này tỏ được bốn phương
Lắng nghe rõ chuyện chiến trường của ta
Quân ta vì nước vì nhà
Lấy lưng chèn pháo máu sa đỏ đường
Ấy Tô Vĩnh Diện kiên cường
Cờ thêu thưa Bác can trường tôn vinh.

Quân ta giáp trận hùng binh
Mở đầu chiến dịch tự tin hậu cần
Phai Khắt, Phua Mu, Nà Ngần
Cướp súng đạn chúng tẩn thân chúng mầy
Thua đau vũng kiếp sa lầy
Kinh hồn bạt vía chúng mầy quỳ xin.

Ta kiệm máu sáng lòng dân
Áo chần, dép lốp hành quân đêm ngày
Cướp vũ khí tẩn chúng mầy
Thư Bác Hồ gửi vừa đây nhắc lòng
Đánh chắc thắng đánh tấn công
Không cho chúng thở cuồng ngông khoe tài.

Degon lên tướng khoe oai
Thua đau bạt vía kéo dài hàng binh
Đánh quyết thắng đánh tự tin
‘‘Chẻ tre’’ chiến lược hàng binh ‘‘xì xồ’’
Tướng Giáp bên cạnh Bác Hồ
Sa bàn bày trận phất cờ thắng to.

Chiến trường đâu phải giấc mơ
Máu xương chiến sĩ… sông Lô hậu cần
Muối, gạo, vũ khí, bông băng…
Hò dô sông Mã Hàm Rồng thăng thiên
Kiên cường tài nghệ Hoàng Sâm
Dẫn quân kiên định đào hầm bao vây

Giao thông hào xiết từng ngày
Áp đồi A1 vòng vây xiết dần
Máy bay bom đạn chúng quần
Không sao phát hiện Việt Minh lối nào
Bộ đội cuốc xẻn hầm hào
Thần tốc chiến dịch đồng bào ứng reo.

Đánh chắc thắng đỉnh non cao
Kéo lui lại pháo chiến hào toàn quân
Cờ thêu sau chữ nắng xuân
Dâng lời thưa Bác mừng xuân đồng lòng
Kéo lui pháo kéo lòng vòng
Ẩn bày trận mới lòng vòng địa linh…

Kéo lui pháo trận nghi binh
Bác Hồ Tướng Giáp nhịp tim anh tài
La Văn Cầu mãi van nài
‘‘xin cầm lấy mác chặt rời tay tôi’’
‘‘Hai quả bộc pháo ai ơi’’
‘‘Nổ tung vía giặc bơi bời Pháp kia’’

Nghĩa trang ghi rõ trên bia
Và tên đường phố nắng mưa ngọn nguồn
La Văn Cầu tay bị thương
Van nài đồng đội kiên cường chặt cho
Hai quả bộc pháo gầm to
Cờ thếu sáu chữ Bác Hồ ngợi khen.

Lỗ châu mai chúng, này xem
Nổ tung bạt vía ngông cuồng degon
Chiến sĩ anh hùng Nguyễn Can
Phất cờ Quyết thắng vinh quang gió cười
Him Lam cứ điểm tơi bời
Bác vui rực rỡ mặt trời tháng năm.

Anh hùng lực lượng vũ trang
Thân đỡ súng Bế Văn Đàn lập công
Mường Phồn trận địa máu xương
Thần tốc chiến sĩ kiên cường lừng danh
Degon dấu mặt gầm gàn
Cờ hàng đã kéo dọc ngang bẻ bàng.

Ôi thôi đế quốc ngoại bang
Mỹ kia súng đạn xếp hàng thế chân
Bác Hồ điều tướng kiển quân
Nguyễn Chí Thanh với Hoàng Sâm lệnh chờ
Vào Nam đánh trận, đúng giờ
Bí Thư Lê Duẫn bất… gọi ra.

Nhịp tim Bác đập thiết tha
Nỗi đau tim Bác chúng ta hoà cùng
Trời Bắc biển Nam anh hùng
Quyết giành độc lập non sông vẹn toàn
Thần tốc thần tốc vào Nam
Trường Sơn xẻ dọc vượt ngàn gian nan.

***
Đánh tàu sông Hiếu Gio Cam
Bạch Đằng huyền thoại Tú Anh song toàn
Mưu trí dũng lược Việt Nam
Sáu tàu chiến Mỹ vỡ tan, tanh bành
Xuân sáu tám Dương Tú Anh
Chiến trường đường 9 Khe Sanh lẫy lừng.

Trường kỳ kháng chiến máu xương
Mậu Thân sáu tám quân dân đồng lòng
Từ sông Bến Hải nguồn trong
Bến Tre Đồng khởi tầm vong diệt thù
Hoàng Đan quê cụ Nguyễn Du
Bà Bình bà Định cơ đồ lòng dân…

Mở đầu chiến dịch Đông Dương

Đánh Him Lam đại đoài 312

Đánh Bình Giã, cánh đồng Chum…

Mở đầu chiến dịch Điện Biên

bắt sống De Castris

Bắt Dương Văn Minh tức thì

Bà Nguyễn Thị Định tướng

thi anh tài…

Tướng ngoại giao cài hoa mai

Bà Bình thắng Kissinger Hoa Kỳ

Năm 1954 De Castris:

‘‘tôi tự hào được làm tướng -

‘‘Thua Đại Đoàn ông dưới tay ông’’

‘‘Chiến trận Đông Dương máu lửa’’

Trăm trận trăm thắng hiến dâng
Mười tám Đại Tướng quân dân ba miền
Mười tám Đại Tướng kể tên
‘‘Giặc kia bạt vía kinh niên bảy đời’’
Tướng cha lừng lẫy con trời
‘‘Tướng con’’ Thánh Gióng ngậm cười mẹ ru!

Mùa thu cách mạng mùa thu
Chín năm kháng chiến mây mù xua tan
Đau thương nửa nước - miền Nam
Ngàn năm đánh giặc đạp tan đồn thù
Đánh giặc xây dựng cơ đồ
Bác Hồ kêu gọi đèn cù tập quân.

Yêu hoà bình không chiến tranh
Bản làng nương rẫy sông xanh cội nguồn
Bắc Nam sum họp hương thôn
Biển Đông hải đảo căng buồm ra khơi
Dáng hình đất nước thảnh thơi
Tà bay chữ S ánh trời bình yên!

Trăm triệu dân trọn ba miền
‘‘Đất lành linh kiệt sáng duyên tiên rồng’’
‘‘Thần đồng hoá, toán, văn chương’’
Sánh vai cường quốc bốn phương đất trời
Dáng hình Tổ quốc đẹp tươi
Tà bay thiếu nữ ngời ngời liềm trăng…

Thăng Long hoàng thành Rồng Thăng
Kính Thiên thềm điện nghìn năm rồng chầu
Đi đâu về tới những đâu
Rồng bay toả áng sắc màu thời gian
Địa linh nhân kiệt Bắc Ninh
Chín Rồng Đời Lý nhịp tim hướng lòng…

Hoàng Long địa mạch Hoàng Long
Dời đô triều Lý ấm trong êm ngoài
Đất Rồng cuộn nọ Hổ ngồi
Khoa thi Văn Miếu tháng trôi dân cường
Chùa Một Cột sóng hồ Gươm
Đài Nghiên Bút Tháp tiếng chông Tây Hồ.

***
Việt Nam - Dân Chủ - Cộng Hoà
Tuyên Ngôn độc lập nước nhà đổi thay
Yên vui chưa ấm vòng tay
Pháp kia xâm lược ngàn ngày đau thương
Binh thư rừng Hưng Đạo Vương
Vòm xanh che chở rẫy nương lúa vàng.

Tây Bắc Tây Bắc Lừng vang
Núi Các Mắc suối Lê Nin Bác Hồ
Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà
Chín năm dép lốp dân ta kiên cường
Ba lô cõng súng chiến trường
Thủ đô kháng chiến Sơn Dương ẩn hình

Công nông trí thức đức tin
Hổ ngồi Rồng cuộn ẩn hình Thăng Long
Hiền tài Hải Thượng Lãng Ong
Binh Thư Nguyễn Trãi tấm lòng trăng treo
Nguyễn Du Kiều truyện ru nghèo
Cần Giuộc nghĩa sĩ trăng treo tấc lòng

Đánh giặc Pháp Hồ Chí Minh
Sa bàn Tướng Giáp điều binh anh tài
Điện Biên chấn động địa cầu
Tướng ta mười sáu hàng đầu tuổi tên
Bí thư Lê Duẫn trang nghiêm
Đọc Di Chúc Bác mưa tràn Quốc Tang!

Tiếng Quân ca Quốc ca Việt Nam
Hùng thiêng chí sĩ ngàn năm Rồng chầu
Đi đâu về những nơi đâu
Hoàng Long Bái Đính hai màu thời gian
Tiếng Quân ca Quốc Ca Việt Nam
Trong tim nhip đập Hồng Bàng cõi sinh!

Mười tám đời vua Hùng Vương
Nay tướng mười tám

Anh hùng toàn quân…

Ba mũi tiến công lòng dân
Bà Bình bà Định mùa xuân nước nhà
Ngày bình thường sôi nổi ta
Ngày bình thường ấy muôn hoa nức lòng

Nữ Tướng Bà Định lập công
Bà Bình Đàm phán ‘‘tay không diệt thù’’
“Henry bị bủa mây mù”
Nức lòng đoàn kết trời thu trường tồn
Trưng Trắc Trưng Nhị Hùng Vương
Bốn bà Đại tướng phi thường Việt Nam!

(...)

(1,1,3) –Trích Lịch sử nước ta của Chủ Tịch Hồ Chí Minh- Nhà xuất Bane chính trị Quốc gia - Bảo Tàng Tân Trào ATK

(4) Thơ Quang Dũng

(5) Long Biên Hầu - Đô Hầu Đại Vương Phạm Tu (476-545), người ghi dấu ấn đặc biệt trong lịch sử dân tộc, trong công cuộc vùng lên giành độc lập non sông với tinh thần “Cửu niên tam tích” với nghĩa lâu dài nhiều năm. “Tam tích” nghĩa là tích trữ ba thứ: lương thực, quần áo, vũ khí”

Hà Nội, 29/1/24. LTM