GIẢI NOBEL VĂN HỌC 2024

       
     Nữ nhà văn Hàn Quốc Han Kang, đã được Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố là chủ nhân của giải Nobel Văn học 2024. Han Kang trở thành nữ tác giả thứ 18 được trao giải danh giá này của thế giới.

     Nhà văn Han Kang sinh năm 1970 ở Gwangju, Hàn Quốc, trong một gia đình có truyền thống văn chương. Cha là một nhà văn nổi tiếng, Han Seung Won. Nhưng, Han Kang bắt đầu sự nghiệp sáng tác từ thi ca. Sớm bộc lộ năng khiếu văn chương, ham đọc sách, thậm chí “cảm thấy an toàn khi có sách bên cạnh”. Bà còn dành tâm huyết cho nghệ thuật, cho âm nhạc. Bước sang tuổi 55, Han Kang là tác giả của 4 cuốn tiểu thuyết và nhiều tập thơ. Trong những năm vừa qua, bà trở thành tác giả quen thuộc của bạn đọc Việt Nam, với hai tác phẩm nổi tiếng: Người ăn chay, Quyển sách trắng. Hiện, Han Kang là giáo sư chuyên ngành viết sáng tạo, Học viện Nghệ thuật Seoul.

     Trong thông cáo của Viện Hàn lâm Thụy Điển, lý do chọn nhà văn Han Kang để trao giải, vì những tác phẩm “văn xuôi giàu chất thơ mãnh liệt khi đối diện với những tổn thương trong quá khứ, phơi bày sự mong manh của cuộc sống con người”. Trong bài viết của mình, Anders olsson, chủ tịch Ủy ban Nobel, đã lý giải sự thành công của nhà văn Han Kang trong hành trình văn chương, trong đó có những đoạn nhấn mạnh: “Bước đột phá quốc tế của Han Kang đến từ tiểu thuyết “Người ăn chay” (2007). Được viết thành ba phần, tác phẩm khắc họa những hậu quả bạo lực xảy ra khi nhân vật chính Yeong-hye từ chối tuân theo các chuẩn mực ăn uống. Quyết định không ăn thịt của cô đã vấp phải nhiều phản ứng khác nhau. Hành vi của cô bị cả chồng và cha mình, một người cha độc đoán phản đối kịch liệt, và cô bị người anh rể, một nghệ sĩ violon bị ám ảnh bởi cơ thể thụ động của cô, lợi dụng về mặt tình dục và thẩm mỹ. Cuối cùng cô bị đưa vào bệnh viện tâm thần, nơi chị gái cố gắng cứu cô và đưa cô trở lại cuộc sống “bình thường”. Tuy nhiên, Yeong-hye ngày càng chìm sâu vào một trạng thái giống như loạn thần, biểu hiện qua “những cái cây đang bốc cháy”, một biểu tượng cho vương quốc cây cối vừa quyến rũ vừa nguy hiểm…”. Trong tác phẩm gần đây nhất, “Chúng ta không chia tay”, xuất bản năm 2021, “câu chuyện mở ra trong cái bóng của cuộc thảm sát năm 1940 trên đảo Jeju, nơi hàng chục nghìn người, trong đó có cả trẻ em và người già, bị bắn vì bị nghi ngờ cộng tác với địch. Cuốn sách khắc họa quá trình chia sẻ đau buồn giữa người kể chuyện và người bạn lnseon của cô, dù sự kiện xảy ra đã lâu, cả hai vẫn mang theo chấn thương liên quan đến thảm kịch đã giáng xuống người thân của họ. Với hình ảnh chính xác và cô đọng, Han Kang không chỉ truyền tải sức mạnh của quá khứ lên hiện tại, mà còn theo dõi nỗ lực kiên cường của các nhân vật, nhằm đưa ra ánh sáng những gì đã rơi vào sự quên lãng tập thể và biến chấn thương của họ thành một dự án nghệ thuật chung, đó là lý do cuốn sách có tên như thế. Tác phẩm không chỉ nói về dạng thức sâu sắc nhất của tình bạn, mà còn về nỗi đau được kế thừa, nó di chuyển với sự sáng tạo giữa những hình ảnh ác mộng và xu hướng của văn học chứng nhân để nói lên sự thật…

     Trong các tác phẩm của mình, Han Kang đối mặt với những chấn thương lịch sử và những bộ quy tắc vô hình, phơi bày sự mong manh của đời người. Bà có nhận thức độc đáo về mối liên hệ giữa thể xác và linh hồn, giữa người sống và người chết, trong phong cách thi ca và thể nghiệm của mình, đã trở thành nhà cải cách cho văn xuôi đương đại”.

     Tiếp cận và đi sâu vào những vùng sáng tối, những khía cạnh gai góc của con người và đời sống, thậm chí là nỗi đau dân tộc, các tác phẩm của Han Kang thường ám ảnh bởi lối viết sắc lạnh, nhưng vẫn mang tính nhân văn sâu sắc. Hiện đại/ đương đại, nhưng diễn ngôn và tư duy vẫn rất Phương Đông, gợi lòng trắc ẩn.

     Giải Nobel Văn chương thường bất ngờ, nhiều khi nằm ngoài dự đoán của dư luận. Trường hợp Han Kang 2024 cũng như vậy. Những tác giả, những cái tên được nhiều người kỳ vọng, nhưng chưa được xướng danh trong lễ trao giải năm nay: Nhà văn Nhật Bản Haruki Murakami, nhà văn Trung Quốc Tàn Tuyết, nhà văn Canada Margaret Atwood…

     Năm 2016, Han Kang đã được trao giải Man Booker quốc tế với tiểu thuyết The Vegetarian. Dù đạt được những thành tựu lớn lao, nhưng Han Kang vẫn luôn khiêm tốn.

     Han Kang không chỉ là niềm tự hào, mà còn là nguồn cảm hứng trong sáng tạo của dân tộc Hàn Quốc hôm nay.