Nhớ những mùa Trung thu

                                                                                             Tản văn của Võ Văn Thọ

          Hằng năm cứ đến rằm tháng Tám âm lịch, quê tôi ngày ấy - thời còn bao cấp, là trẻ nhỏ lại háo hức chuẩn bị đón Rằm Trung thu, còn gọi Tết Trung thu với bao mơ ước của tuổi trẻ hồn nhiên, với những suy nghĩ sáng trong, tràn đầy nhiệt thành. Rằm Trung thu với ánh trăng tròn sáng tỏ, như ước mơ tròn trịa của trẻ thơ là được nhận quà trung thu, được ngắm đèn lồng ông sao và được làm, được xem trò chơi múa lân do Hợp tác xã hay Thôn tổ chức.

Ngày ấy không có nhiều bánh, kẹo phong phú như bây giờ, tuy nhiên trẻ nhỏ tụi tôi cũng rất vui, vì chỉ đến rằm trung thu, buổi chiều ngày rằm, khi tiếng kẻng được làm từ vỏ quả bom Mỹ đã tháo ruột treo trên cây từ đầu thôn vang lên, trẻ thơ cùng trang lứa chúng tôi mới được kéo nhau ra sân hợp tác xã, hay nhà thôn, tập trung xếp hàng ngay ngắn và chờ các mẹ, các chị bưng từng thúng bánh các loại như: bánh ú, bánh nóc chùa, bánh ít lá gai và bánh mặn...do chính tay các mẹ, các dì, các chị gói, nấu trông rất xinh xắn và đẹp mắt. Ngoài ra còn có bánh quy, kẹo ga để phát cho từng đứa trẻ. Niềm vui khi nhận được quà còn nóng hổi từ hương vị đồng quê, từ các loại bánh, kẹo bốc hơi thơm lừng. Cảm nhận mùi vị hương thơm từ các loại bánh mà chảy cả nước miếng…Khi nhận quà xong, các mẹ, các chị đều hỏi thăm căn dặn, các con có ai còn thiếu loại bánh nào không, và mong các con, các cháu ngon miệng, vui trung thu thật ấm áp, ý nghĩa…

Nhận quà trung thu rồi, lại được xem đội lân rồng, hay lân sư tử của thôn tổ chức múa rất đẹp, suốt từ chiều đến đến thật khuya. Ấn tượng ấy theo về giấc ngủ, mộng mơ thấy múa lân, cứ hình dung: ông Địa với cái miệng rộng cười tươi và cái bụng trắng tròn to, tay cầm cái quạt mo, nhảy múa không biết mệt, hòa với tiếng trống ếch rộn ràng, với ánh đèn ông Sao lấp lánh..Còn nhớ những câu thơ bút tre:

Trông rằm để đón trung thu/ Ánh trăng sáng tỏ như ru chị Hằng/ Trống ếch vang vọng rộn ràng/Lân rồng, sư tử đẹp ngàn ý thơ/ Đêm về thỏa sức mộng mơ/ Được làm ông Địa miệng cười rất duyên!

Mỗi lần nhớ về trung thu là như đánh thức tuổi thơ tôi vói những mùa trung thu xưa vẫn còn nguyên ký ức…Còn nhớ ngày ấy cả thôn mới có một, hai đội Lân nên không tổ chức đi múa từng nhà, mà chỉ múa tại hợp tác xã hoặc nhà thôn, lúc đó cũng không được nhận thêm tiền, nhưng không vì vậy mà kém niềm vui so với bây giờ.

    Âm hưởng của Rằm Trung thu vui lắm, người già, trẻ nhỏ đã trông trăng từ buổi còn lưỡi liềm, chờ mong, đếm tính từng ngày thật là rạo rực, chẳng khác gì như trông mong Tết về…

         Bây giờ, khi mọi nhà, mọi làng đã khá giả, trước Rằm Trung thu khoảng nửa tháng là trẻ nhỏ học cấp 1, 2 và thậm chí cấp 3 đã chuẩn bị đầu tư rất kỳ công về mọi thứ, điểm hội tụ được trang trí rất bắt mắt, mỗi đội lân có từ 1 đến 3 cái trống to, thành phần tham gia các đội như: lân rồng, lân sư tử...phân công người đóng vai ông Địa và tập dượt rất kỹ càng. Đặc biệt còn có cả những doanh nghiệp, những thương nhân thường đặt hàng trước về thời gian múa lân và treo thưởng cho đội lân, với quan niệm khi đội lân đến múa tại nơi họ kinh doanh, sản xuất, buôn bán...thì lân sẽ xua đuổi được những yếu tố bất lợi, đem lại sự may mắn, thịnh vượng, phát đạt trong kinh doanh, buôn bán, sản xuất...Về góc độ tinh linh, trong nhân gian tâm niệm lân là một trong tứ linh: Long- Lân- Quy- Phụng. Lân là biểu hiện của điềm lành, sự trường thọ và niềm hạnh phúc!

Được biết, theo phong tục cổ truyền của người Việt, mọi nhà sắm sanh bánh Trung thu chay, hoa quả, trà để dâng cúng Phật, cúng tổ tiên vào buổi tối khi trăng rằm mới lên cao. Trung thu là Tết đoàn viên, đó là khoảng thời gian đại gia đình mọi người dân cũng như phật tử Việt Nam ngồi quây quần bên nhau, cùng thưởng thức tách trà xanh ấm áp với bánh trung thu ngọt ngào, dịp này mọi người bày tỏ lời tri ân sâu sắc đến người nhận, giúp mối quan hệ gắn bó ngày càng ấm áp bền lâu. Đối với nhà chùa trong tiết trung thu, khoảnh khắc sum họp đầm ấm nhất là những buổi pháp đàm như thường lệ, nhưng có thêm chén trà an lạc, chiếc bánh nhân chay, mà ở đó thầy trò lắng nghe những chia sẻ về cảm nhận cuộc sống, trải nghiệm Phật pháp...Nhằm giáo huấn con người sống tốt đời, đẹp đạo.

Chính vì lẽ đó, rằm trung thu được bảo tồn và coi trọng không những đối với thiếu nhi, được cả xã hội cũng quan tâm hơn. Đây cũng là nét văn hóa ngàn đời nay của dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay tình hình dịch Covid đang diễn biến phức tạp trên phạm vi cả nước, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, việc thực hiện giãn cách là rất cần thiết nên trẻ em sẽ không được ra đường tung tăng múa lân Rằm Trung thu, thay vào đó là xem Tết trung thu qua màn ảnh truyền hình…và cả người lớn, chúng ta lục lại trong ký ức, để nhớ về ngày Tết trung thu xưa với bao kỷ niệm đẹp, đáng nhớ, đáng yêu. Và mong sao cho đại dịch sớm qua mau, để mùa trung thu năm sau được thỏa thích vui chơi thật ý nghĩa và hạnh phúc trọn vẹn. Để rồi:
 

Có thể nói rằm trung thu là Tết của trẻ nhỏ trên cả nước, đặc biệt ở thôn quê, đã đi vào trong tiềm thức. Kỷ niệm đẹp của một thời tuổi trẻ còn nhiều khó khăn thiếu thốn ấy… đển bây giờ hoài niệm về nó vẫn thấy yêu quý biết bao cuộc sống trẻ thơ.