Mùa Khoai

    
   Tản văn của Lôi Vũ

   Nắng tháng bảy chang chang như đổ lửa, cát trắng dần theo mùa trăng và thủy triều lên xuống, trăng mùa này là sáng nhất và đang bắt đầu ngả vàng báo hiệu hương thu .

    Qua Đoan ngọ là thu hoạch vụ chiêm , khoai mùa chở về đầy sân như lợn con nằm lăn lóc. Lúa chiêm vàng óng hạt mẩy như ong mật phơi khắp sân nhà, rơm chiêm thơm cả đường làng ngõ xóm. Lạc mẩy căng hạt cũng đang xếp đầy sân chưa kịp trầy cho vào bao tải. khoai các loại trắng, vàng, đỏ, đổ đầy góc hiên nhà mùa chiêm mà sướng no con mắt. Khoai quê tôi Nghi Sơn (Tĩnh Gia - Thanh Hoá) đất cát pha nên thơm mà bở.

     Dư vị khoai níu tôi vào kỷ niệm không bao giờ rứt ra khởi tư duy dẫu đời thường bộn bề toàn tính. Tuổi thơ tôi là củ khoai củ sắn và cá trích bốn mùa, nhưng mùa tháng năm là đặc trưng của khoai đất cát. Mưa ngập nước nhưng khô ngay, khoai được trồng trên luống vào tháng giêng. Khi khoai bắt đầu xanh, là khi người nông dân thực hiện bón phân để thu hoạch củ. Trâu bò sẽ kéo cày sả đất luống ra, lót phân chuồng hữu cơ dùng cào sáu răng vun đất đắp vào. Khoai tốt vươn xa, mùa hoa xoan tím quê tôi đã có rau khoai xanh mướt luộc chấm mắm cáy tháng ba. Ngon và quyến rũ cho mỗi người đi xa chỉ muốn về quê là vậy .

   Tôi đã vào nhà hàng thành phố gọi đĩa rau lang luộc chấm xì dầu hết cả trăm ngàn mới thấy giá trị khoai quê mình. Lòng thầm nghĩ đặc sản thị thành mà quê mình là món bình dân. Tháng năm, khoai tròn căng chín mọng như lợn con, đa trắng nõn hoặc đỏ lựng. Mùa thu hoạch khoai đủ tháng cứ đội đất ngồi lên, bà con nông dân dùng cày đất hai bên luống và cứ thế kéo lên đầy từng rổ, chất đầy cả xe bò chở về làng Khoai đất cát pha mới thơm ngon và bổ dưỡng, luộc với bếp củi thì nở trắng, ăn thơm lựng và dễ bị nghẹn .

   Quê tôi có câu : “Trời vừa mưa vừa nắng Khoai Cồn Chàm bở trắng như vôi.” Ngày bao cấp mùa thu hoạch khoai đồ đống cao như núi mọi gia đình được chia khoai theo công điểm. Đêm mùa hè nhà nào cũng thái khoai phơi đầy sân gạch như là một loại lương thực chống đói vào tháng ba ngày tám. khoai khô nấu với đỗ đen hương vị cũng thơm ngon quyến rủ, nuôi chúng tôi lớn lên và trưởng thành. Khoai khô nấu với đỗ, lạc ăn chống đói tháng tám ngày ba đã in sâu trong tiềm thức một thời thơ trẻ. Có sự quan hệ biện chứng nào đó giũa đất liền và biển, được mùa khoai thì cũng là mùa cá biển thu hoạch đầy khoang. Luộc khoai cũng phải có kinh nghiệm, thời nhỏ tôi được giao nhiệm vụ nội trợ và học bài. Thôi thì bao việc nhà phải biết xếp lịch mà làm, băm bèo, nấu cám, xay gạo, thổi cơm, nấu nước, học bài và luộc nồi khoai thật bở. Khoai rửa sạch, cho vào nồi gang, đun sôi, lấy đũa nhỏ thăm, nếu mềm rồi thì chắt nước, nhỏ lửa và ủ cho tới đọ nóng đủ chín khoai sẽ nở tung trắng và thơm phưng phức . Ăn vội sẽ bị nghẹn vì khoai bở nhiều bột. Nồi khoai nở tung thơm lựng ăn với cá nục tươi luộc chấm nước mắm ngon mỗi buổi trưa hè ,có vài củ lạc luộc chung vừa bùi vừa ngậy thơm. Hương vi lựng thơm dậy mùi nồi khoai luộc là của đất, bột nở trắng tinh khôi là kết tinh của cái nắng hè và gió biển miền trung. Ăn xong có ấm chè xanh thật đậm sánh vàng, mỗi người một bát uống để cảm nhận hương vị ngọt chát với chúng tôi đã thành kỷ niệm khó quên trong đời dù có đi đến muôn nơi.

Đất lề quê thói, đi lang thang nửa đời người giờ quay về neo đậu bến quê vẫn thấy sướng thấy nhẹ, thấy mình được tự do sống trong bầu không khí thanh bình, nghe tiếng quê mình mà lòng ấm lại . Mùa khoai, mùa gió đông mồm từ biển thổi vào, cũng là mùa đầy ắp cá biển. mỗi chiều về cá trắng chợ. Khi tắt ánh mặt trời, một mầu sáng bạc khắp dẫy hàng cá biển ánh lên. Khoai càng được mùa thì cá biển càng nhiều, lúa mùa chiêm càng thơm gạo mới, con gái cũng cứ đẹp lên những đường cong thiếu nữ. Mỗi chúng ta ai cũng có một quê hương, có thể thay nơi ở nhưng không thay được quê mình. Mỗi quê có đặc thù riêng và in đậm trong dấu ấn tâm hồn mỗi người mà có ngược xuôi trăm nẻo thì nẻo quê vẫn là ấm áp nhất bởi nơi có nhiều giấu ấn tuổi thơ . Có dòng sông cho ta tắm mát, triền đê cho ta thả diều, tiếng rì rào sóng biển, những buổi nghỉ học chơi bi chơi đáo đánh khăng, tiếng bi bô gọi nhau đêm hè tát nước chống hạn, đi cấy sáng trăng. Tiếng mi, choa rộn ngõ và lời chào véo von khi các thôn nữ chờ xe vào nhà máy thay ca Mùa khoai đã nuôi tôi khôn lớn trưởng thành nâng mỗi tâm hồn trong trắng thành những con người thực thụ .Nuôi bao số phận từ thuở hồng hoang, rèn đúc bao anh hùng Dân tộc. Tiếp sức cho bao trí tuệ và những người lính trong đoàn quân ra trận đi giải phóng đất nước. Hình như đấy cũng là đặc trưng của trai biển miền trung khỏe mạnh, trung thực và bản lĩnh, độ lượng, bao dung và chịu đựng .

   Cứ Tết Đoan ngọ về, dù có ở phương trời nào trong tôi lại trào nhớ về mùa khoai quê Mẹ.

     L.V -10/2023